Maya -- a bilingual blog

अन्तत : प्रधानमन्त्रीको कुर्सीमा बसेको लगभग १३ महिना पुग्नै आँटेपछि नेपाली राजनीतिमा सर्बाधिक विवादास्पद प्रधानमन्त्रीका रुपमा चित्रित २२ दलीय संयन्त्रका साझा उम्मेदवार बनि प्रधानमन्त्रि बन्न सफल माधवकुमार नेपालले आज राजीनामा दिएका छन् । २२ दलीय संयन्त्रमा गठित आफ्नो नेतृत्वको सरकारलाई टिकाइराख्न माधवकुमार नेपालले जीवनमा सर्वाधिक तनावका दिनहरूका रूपमा बिताए भन्नेमा सहजै अडकल काट्न सक्तछौं । विभिन्न मितिमा गरी बितेका १३ महिनामा उनले मन्त्रिपरिषदलाई ८ पटकसम्म बिस्तार गरी ४३ सदस्यीय बनाएका थिए । हालसम्मकै दोश्रो ठूलो आफ्नो नेतृत्वको सरकारलाई टिकाइराख्न उनले विभिन्न कसरतहरू गरिराख्न विवश बने । प्रत्येक बिहान भारतीय राजदुत राकेश सुदलाई भेट दिनु र भेट्नु, तथा गठबन्धनमा रहेका हरेक नाम मात्रका दलहरूको संयुक्त बैठक डाकिराख्नु र छलफल गर्नु तथा गराउनु उनका नियमित कामका रूपमा देखिए । संविधानसभाको निर्वाचनमा दुई फरक जिल्लाका दुई फरक निर्वाचन क्षेत्रहरूबाट निर्वाचन लडेपनि चुनाव हारेका उनी सम्भवत निर्वाचन हारेपनि प्रधानमन्त्री बन्न पाउने विश्वकै अहिलेसम्मका एक मात्र र सायद अन्तिम व्यक्ति हुन सफल भए ।

आदरणीय दिदी-बहिनी तथा दाजुभाइहरु ! तेह्र महिनाअघि मैले प्रधानमन्त्रीको पद सम्हालेदेखि आजसम्म आइपुग्दा अनेकौं घुम्तीहरु पार भएका छन् । तत्कालीन प्रधानमन्त्रीले राजीनामा गरेपछि उत्पन्न अप्ठ्यारो राजनीतिक परिस्थितिमा २२ राजनीतिक दलको समर्थनमा २०६६ जेठ ९ गते व्यवस्थापिका-संसदबाट म विधिवत् प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित भएको थिएँ । ऐतिहासिक जनआन्दोलनको उपलब्धि लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा सरकार प्रमुखको महत्वपूर्ण जिम्मेवारीलाई मैले देश , जनता र लोकतन्त्रका पक्षमा दृढताका साथ बहन गर्ने इमानदार प्रयास गरेको छु । राजनीतिक आन्दोलनको महाअभियानमा अमूल्य जीवनको आहुति दिने ज्ञात-अज्ञात शहीदहरुप्रति म हार्दिक श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछु । साथै , आन्दोलनका घाइते र अपाङ्गहरुप्रति ऐक्यबद्धता प्रकट गर्दछु ।  शान्ति प्रक्रिया आरम्भ भएपछि राष्ट्रको सर्वोपरी हित तथा नयाँ संविधान निर्माण र शान्ति प्रक्रियालाई सार्थक निष्कर्ष पुर्‍याउने साझा मूल कार्यलाई सम्पन्न गर्ने न्यूनतम सहमतिका आधारमा सबै सरकार गठन भएका हुन् । तर पनि , ती सबै साझा कार्यहरु सम्पन्न भएका छैनन् । स्वाधीन , सबल , समृद्ध , स्वाभिमानयुक्त र शान्त लोकता

जलवायु परिवर्तनले विश्वव्यापी रुपमा पारेको प्रभावलाई केहि हदसम्म भए पनि न्यूनिकरण गर्नु र परिवर्तित जलवायुमा अनुकुलन हुनु आजको विश्वका लागि यी सबभन्दा महत्वपूर्ण पहिलो दुई विकल्प हुन् । जलवायु परिवर्तनको मुद्दाले अहिले विश्वका सबै गरिव तथा धनी, विकसित तथा अविकसित सबै देशहरूलाई एउटै मञ्चमा उभ्याईदिएको छ । र, विश्वका प्रत्येक राष्ट्रहरूले प्रत्येक मञ्चमा यिनै दुई विकल्पका बारेमा भरपुर छलफल चलाउने र यीनको सफल कार्यान्वयनका लागि अति नै महत्व दिदैँ आएका छन् । तथापि, समस्या भने ज्यूँका त्युँ नै छ । जलवायु परिवर्तनका कारण उत्पन्न दुष्परिणामहरूबाट सबभन्दा बढी जोखिममा पर्ने मुलुकहरुको अग्रपंक्तिमा रहेको हाम्रो देशमा जलवायु परिवर्तनका प्रभावका कारण उत्पन्न हुने जोखिमलाई न्युनिकरण गर्ने आवश्यक श्रोत र साधनको टड्कारो खाँचो अवश्य नै छ । तथापि, यो समस्यालाई समस्याका रुपमा मात्र नहेरी समाधानका आवश्यक उपायहरूको अधिकतम खोजी गर्नु पर्ने हाम्रो दायित्व पनि हो । र, परिवर्तित जलवायुका क्षेत्रमा युवाहरूको भूमिका त झन उदाहरणीय हुनु आवश्यक नै हुने भो’ । यस्तै भूमिकालाई आत्मसाथ गरेका एक युवासँग मेरो मित्रता हु

चार पाच घण्टाको आराम पछाडि हन्सले हामीलाई हाम्रो गन्तव्य स्थल सोर्मार्कामा जाने समय भएको बताए । मनमा अनेकन जिज्ञासाहरू उठिरहेका थिए । एक प्रकारको कौतुहुलता मनमा जागिरहेको थियो । हवाई यात्राको सम्पूर्ण थकान ओश्लोका सडकमा हिडिरहँदा त्यहाँ भएको हिउँको दृश्यले सम्पूर्ण रुपमा नामेट भएको अनुभूति भैरहेको थियो । तथापि बादलले टम्म ढाकिएको आकाशबाट सूर्यको छिद्र ताप मात्र हामीसम्म आइपुगेको थियो । हामीलाई एकदम समयभित्र बस टर्मिनलसम्म पुग्नु आवश्यक थियो । तर हिउँले चम्किरहेका ओश्लोका सडक, पुल, भवन, उद्योग, स्टेडियम, मार्केट स्क्वायर अनि वनलाई पृष्ठभूमिमा राखेर तस्विर खिच्ने अवसरलाई मैले हतास मुडमा गुमाउन चाहिन । मेरो अनुरोध पछि हन्स र प्रजुहरु पनि तस्विर लिन राजी भए । त्यो जेब्रा क्रसिङ्ग थियो र म जेब्रा कसिङ्ग पार गर्नै लाग्दा एउटा कार आएको देखिएपछि टक्क रोकिए । कार आफ्नो गतिमा आइरहेको थियो । तर अचम्म कार रोकेर, चालकले पहिला मलाई बाटो पार गर्न इशारा दिए । म छक्क परेँ त्यहाँको सडक अनुशासन देखेर । हाम्रोमा सवारी हाक्नेहरू सडकका सर्वेसर्वा मानिन्छन् । मानौं सडक खाली नहुन्ज्याल वा ढुक्कसँग सडक पार गर

माओवादीहरुको आमहडतालको पहिलो दिन बैशाख १९ गते बेनीको र्‍यालीमा सहभागी यी व्यक्तिलाई देखेपछि मलाई लाग्यो – के साँच्चिकै यो आन्दोलन “के कस्का लागि” र “किन” भन्ने बुझेर आएका होलान् यिनी ? बिचरा आफ्नै अन्यौल भविष्यका सम्बन्धमा बेखबर यिनीजस्तै युवाहरू कति भ्रामक छन् – आन्दोलनमा ? अब घरमै गएर आन्दोलनमा जानु पर्छ भन्ने ह्विप जारी भएपछि यिनीहरूको के लागोस् ?