सापेक्ष बुझाई

अस्ति सँगै कामगर्ने ग्रिसको साथीसँग राजनैतिक ब्यवस्थाका बारेमा छलफल हुँदा उसले मेरो चित्त दुख्ने तरिकाले भनिदियो – आई हेट फकिङ कम्युनिष्ट ! मैले सोधेँ – कम्युनिज्मका बारेमा तिमीलाई के थाहा छ ? उसले भन्यो – उनीहरु तानाशाह हुन्छन् । जनतालाई मत दिने अधिकार हुँदैन । मैले जिकिर गरेँ – कम्युनिष्ट हुँदैनन् तानाशाह ! उसले अलि चर्को आवाजमा प्रश्न गर्‍यो – स्टालिनका बारेमा । म चुपचाप रहेँ । मैले भनेँ – ठूलो राज्यको शासक बन्ने उनको महंगो सपनाका लागि म स्टालिनका केहि कामहरुप्रति असन्तुष्ट छु । उसले आश्चर्यता प्रकट गर्दै भन्यो – तैले असन्तुष्टी प्रकट गरेर के भो अरु कम्युनिष्टहरुले पूजा गर्दछन उसलाई । मैले प्रतिवाद गरेँ – उनका धेरै राम्रा सुधारका कामका लागि उनी पूजा गर्न लायक ब्यक्ति पनि हुन, तथापि कम्युनिष्टहरु ब्यक्तिको देवत्वकरणमा विश्वास गर्दैनन् ।
उसले भन्यो – स्टालिनले आफ्ना विचारविरोधी लाखौ मान्छेहरुलाई मर्‍यो । मैले जिकिर गरिनँ – कम्युनिष्ट शासन आउनुपूर्व रुसका जारहरुले पनि हजारौं फरक मत राख्नेहरुलाई मारेका थिए । मैले यस कारण यो कुरामा अड्डी लिइँन कि मानिसहरुको हत्याको पुष्ट्याई हत्या हुन…

बगैंचामा कतै
एउटी सुन्दरी नवयौवनाको
कसिलो अङ्गालोमा बेरिने उमेरमा तिमी,
खोजको यात्रामा निस्क्यौ
यस्तो यात्रा -
जहाँ तिमीले असमानता भेट्यौ, असाक्षर भेट्यौ
र भेट्यौ - अभाव, विभेद र थिचोमिचो !

रोकेन तिमीलार्इ -
तिम्रो वैभवताले !
छेकेन तिमीलार्इ -
तिम्रो नीजि विवशताले !
न लठ्याउन सक्यो तिमीलार्इ
ब्युनर्सआयर्सको रमझमले !
न पगाल्न सक्यो - प्रियतमाको प्यारले !

सायद त्यसैले पो हो कि
आफ्नो देशको भूगोल नाघेर
हजारौ माइलको अर्को भूगोलमा
निरङ्कुशताको क्रुरर पञ्जामा
पिल्सिएका निरूपायहरूलार्इ
तिमीले स्वजातिय मान्यौ
अनि लामबद्द भयौ -
रातो क्रान्तिमा !

प्रिय फुसर,
प्रिय चे
ए, प्रिय कामरेड
थाहा छ ? मेरो युगलार्इ पनि
एक क्रान्तिकारी आवश्यक छ -
जो सकोस त्याग्न प्रियाको आलिङ्गन
नकार्न सकोस नीजि वैभवता
अस्वीकार गरोस असमानता, अभाव, विभेद र थिचोमिचो
अनि लामबद्द हुन सकोस्
रातो क्रान्तिमा
मुक्तिको युद्दमा
हो, प्रिय कामरेड
खाँचो छ त्यस्तो ब्यक्तिको
जो गर्न सकोस नेतृत्व
लडार्इ समानताको !