सापेक्ष बुझाई

म्याग्दी काली एफ.एम. ८८.२ मेघाहर्जबाट प्रत्येक बुधबार बिहान सबा आठबाट नौ बजे प्रत्यक्ष प्रसारण हुने बहसमुलक कार्यक्रम हटसिटका कार्यक्रम प्रस्तोता सुरज के.सी को निम्तालार्इ हत्पती स्वीकार्ने आँट निकै कमले मात्र गर्छन । धेरैजसो उनीसँग हटसिटमा उपस्थित भएर बहस गर्न डर मान्ने गर्दछन । तर जसै आज बिहान उनले मलार्इ हटसिटका लागि निम्ता गरे, म निकै नै उत्साहित भएँ । लाग्यो, कार्यक्रम मेरा लागि निकै नै फलदायी हुनेछ ।  कार्यक्रममा मैले सञ्चालन गर्ने भनेको आत्माजागरण अभियान का बारेमा प्रष्ट्याउने अवसर पनि पाएँ । हामीले विभिन्न विषयमा निकै चर्चा बहस गर्यौ । कृपया सुनिसकेपछि प्रतिक्रिया लेखिदिनु होला । यहाँलार्इ के मन पर्यो ? के मन परेन ? खुलस्त पारिदिनुहोला ताकी प्रस्तोता सुरज के.सीले यो कार्यक्रमलार्इ अझ कसरी लोकप्रिय बनाउन सक्छन ? वा, मैले अन्तरवार्ताका कार्यक्रममा प्रस्तुत हुँदा आफूलार्इ कसरी प्रस्तुत गर्नुपर्ला ?

सानो छँदा तीज आउँदा आमाको पछि लागेर मामाको घर जाने गर्दथ्यौं म र मेरो भाई । आमा, छामाहरु र ठूलीआमाहरुको भेटघाट हुने त्यतिखेरको तिजले हाम्रा आमाहरुलाई एउटा औसर जुटाउने गर्दथ्यो – टाढाटाढाका दिदीबहिनीहरुलाई करिब एक बर्षपछि एकै ठाउँमा जुराउने । आमाहरुले वर्षभरी अनुभूत गरेका दुःखसुखका कुराहरु सुन्न पाउँदा अर्कै किसिमको आनन्द आउने गर्दथ्यो, मलाई पनि । मामाकै घरको तगारोबाहिर रहेको खुल्ला चौरमा गाउँका अरु चेलीबेटीहरु पनि जम्मा भएका हुन्थे, उनीहरुले तीजका भाकामा गाएका गीतहरुले गाउँ नै जुरुक्क पाथ्र्यो । हातका औंला झुराझुरा पर्ने गरी उनीहरुले बजाउने मादलको आवाजले निर्माण गर्ने रौनकका बारेमा शब्दमा म कसरी ब्यक्त गरुँ ? साँच्चीकै भिन्न थियो हाम्रा आमाहरुले उतीबेला मनाउने तिज ।  जति जति मेरो उमेर हुर्कदों छ, उति उति हाम्रा चाडपर्वहरु मनाउने शैलीमा पनि परिवर्तन हुँदै आएको महशुस गर्दै आएको छु, मैले । तीज, महिलाहरुको महान पर्व भन्ने गरिए पनि कतै यो महिलाहरुकै पहुँच बाहिर जान लागेको त हैन ? तीज बिशेष कार्यक्रमहरुमा निश्चित आर्थिक हैसियत भएका महिलाहरुको मात्र उपस्थिती देख्दा यस्तै अनुभूत गरेको छु मैल…

“अझै दुई गोल भएको भए त एघारै जनालाई एकएक गोल पुग्थ्यो नी !” २०१४ को विश्वकप प्रतियोगिताको एशियाली छनोटमा जोडर्नसँगको आफ्नो पहिलो खेल ९–० को विशाल अन्तरले गुमाएपछि नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोलीका खेलाडी, प्रशिक्षक तथा ब्यवस्थापक कोहीपनि आलोचनाको परिधीबाट फुत्कन पाएनन् । सकभर बराबरी वा पराजित भएपनि थोरै गोल संख्याको अन्तरले मात्र पराजित हुने विश्वास बोकेर अम्मान उडेका नेपाली राष्ट्रिय टोलीका बेलायती प्रशिक्षक ग्राहम रोबर्टस् यस पराजय पछि सबभन्दा बढी आलोचित पात्र रहे । आफ्ना खेलाडीहरुमा जोर्डनका खेलाडीहरुलाई टक्कर दिने अद्धितिय क्षमता रहेको बताउँदै आएका रोबर्टस्, टोलीका अन्य खेलाडी सदस्यहरु पक्कै पनि आफ्नो दाबीले पानी खाँदा सर्बाधिक चिन्ताग्रस्त थिए होलान नै तर सामाजिक सञ्जाल फेसबुक र ट्वीटरका भित्तामा नेपाली फुटबलप्रेमीहरुले त्यो अकल्पनीय हारबाट विक्षिप्त हुँदै आलोचनात्मक टिप्पणीको हदै पार गरेर आफ्ना भित्ताहरु कुरुप पारे ।  हुनसक्दछ, हामी नेपालीको यो एउटा संस्कारगत त्रुटी हो, वा परम्परा नै हो । कमजोर पक्षमाथि आलोचना गर्नु स्वभाविक पनि मान्न सकिएला । तर आलोचनाको पनि सीमा हुन्छ भन्ने यथार्…