Skip to main content

एउटा चोक, फुटबल र हस्ताक्षर


हस्ताक्षर गर्दै जिल्ला फुटबल संघका अध्यक्ष कृष्ण बि.क.

“अझै दुई गोल भएको भए त एघारै जनालाई एकएक गोल पुग्थ्यो नी !” २०१४ को विश्वकप प्रतियोगिताको एशियाली छनोटमा जोडर्नसँगको आफ्नो पहिलो खेल ९–० को विशाल अन्तरले गुमाएपछि नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोलीका खेलाडी, प्रशिक्षक तथा ब्यवस्थापक कोहीपनि आलोचनाको परिधीबाट फुत्कन पाएनन् । सकभर बराबरी वा पराजित भएपनि थोरै गोल संख्याको अन्तरले मात्र पराजित हुने विश्वास बोकेर अम्मान उडेका नेपाली राष्ट्रिय टोलीका बेलायती प्रशिक्षक ग्राहम रोबर्टस् यस पराजय पछि सबभन्दा बढी आलोचित पात्र रहे । आफ्ना खेलाडीहरुमा जोर्डनका खेलाडीहरुलाई टक्कर दिने अद्धितिय क्षमता रहेको बताउँदै आएका रोबर्टस्, टोलीका अन्य खेलाडी सदस्यहरु पक्कै पनि आफ्नो दाबीले पानी खाँदा सर्बाधिक चिन्ताग्रस्त थिए होलान नै तर सामाजिक सञ्जाल फेसबुक र ट्वीटरका भित्तामा नेपाली फुटबलप्रेमीहरुले त्यो अकल्पनीय हारबाट विक्षिप्त हुँदै आलोचनात्मक टिप्पणीको हदै पार गरेर आफ्ना भित्ताहरु कुरुप पारे । 
हुनसक्दछ, हामी नेपालीको यो एउटा संस्कारगत त्रुटी हो, वा परम्परा नै हो । कमजोर पक्षमाथि आलोचना गर्नु स्वभाविक पनि मान्न सकिएला । तर आलोचनाको पनि सीमा हुन्छ भन्ने यथार्थ हामीले कहिल्यै बुझ्न सकेका छैनौं । के हाम्रा खेलाडीहरुले खेल गुमाए भन्दैमा हामीले त्यसलाई अस्वभाविक र अप्राकृतिक मान्नै पर्दछ ? के खेलमा जीत र हार स्वभाविक विषय हैनन् र ? हामीले यस्ता बखतमा किन सम्झदैनौं कि सन् २०१० को विश्वकपको दाबेदार मानिएको अर्जेन्टिनाले पहिलो चरण पनि पार गर्न सकेन ? फुटबल आफैमा अनिश्चितताको खेल हो भनिन्छ, तर हामी नेपालीहरु यो विश्वव्यापी मान्यतालाई ठाडै अस्विकार गर्दछौं । त्यसैले हामी मुर्खतापूर्वक अनिश्चित खेलमा पनि सुनिश्चित र स्पष्ट नतिजाको पूर्वानुमान लगाउने गर्दछौं । र, आफूले चाहे अनुसारको नतिजा राष्ट्रिय फुटबल टोलीले हात पार्न सकेन भने दुर्वासाको जस्तो रिस प्रदर्शन गर्न थाल्दछौं ।
उत्कृष्ट प्रतिफल हात पार्नका लागि लगानी पनि सोही अनुरुपको हुनु पर्दछ । हाम्रो कुनैपनि खेलकुद क्षेत्रमा सरकारी वा गैर्‍हसरकारी निकायको लगानी शुन्यप्रायः छ । चिया र दुनोटको भरमा प्रशिक्षणमा उभ्भिन विवश हाम्रा खेलाडीहरुले अन्तर्राष्ट्रिय खेलक्षेत्रमा लगानीभन्दा उत्कृष्ट नतिजा हात पार्ने गरेको यथार्थलाई हामीहरुले नकार्न मिल्दैन । त्यसकारण पनि हाम्रो राष्ट्रिय फुटबल टोलीले खेल गुमाउँदा आलोचनाका तीखा ब्यङ्ग्य बाण हैन सहानुभूतिका शब्दहरुको खाँचो रहन्छ । खेलाडीहरुको मनोबल गिराउने गरी आलोचनात्मक टिप्पणी कुनै पनि हालतमा शोभनीय मान्न सकिदैन । नेपाली खेलकुदप्रेमीले जान्नै पर्ने के हो भने, खेलमा हारजीत स्वभाविक हुन्छ ।
खेल गुमाउँदा त हामीले तथानाम गर्‍यौं तर घरेलु मैदानमा उत्कृष्ट खेल प्रदर्शन गर्दै त्यही टोलीलाई जब हाम्रो टोलीले १–१ को बराबरीमा रोक्दै सुखद नतिजा हात पार्न सफल रह्यो हामीले बधाईका लागि पनि कन्जुस्याइ गर्‍यौं । नेपाली टोलीको शानदार प्रदर्शनमा खुशी ब्यक्त गर्दै बधाईस्वरुप हामी केही उत्साही युवाहरुले मिलेर श्रावण १३ गते जिल्ला प्रशासन कार्यालय अगाडि भत्काइएको वीरेन्द्रको शालिकमा हस्ताक्षर संकलन गर्ने काम गरेका थियौं । धेरै मान्छेहरुको भीड हाम्रै अगाडिबाट आफ्ना गन्तब्यतर्फ लम्किरहेका थिए, कतिसँग फुर्सद थियो – हस्ताक्षर गर्ने, बधाइ ज्ञापन गर्ने, हाम्रो अभियानमा ऐक्यबद्धता ब्यक्त गर्ने र अलिकति भलाकुसारी गर्ने तर कतिपय यस्ता मान्छेहरु पनि त्यहाँ हिडिरहेथेँ, जो सँग आफ्नो हस्ताक्षर गर्न ५ सेकेण्डको फुर्सद सम्म पनि थिएन । म जान्दिन, उनीहरु के कति कारणले यति बिघ्न ब्यस्त देखाइरहेथे आफूहरूलाई तर मलाई त्यतिखेर अत्यन्तै दुख लाग्यो – जतिखेर जिल्ला विकास समिति म्याग्दीका केहि अधिकृतहरु त्यही बाटो हिड्दै गर्दा हामीले गरेको आग्रहलाई उनीहरुले महत्व दिएनन् । खाना खान हतार भएको जनाउँदै हस्ताक्षर गर्नका लागि ५–१० सेकेण्ड सम्मको समय ब्यवस्थापन गर्न नसकेका ती “अतिब्यस्त मनुवाहरुले” आफूहरुले फर्केपछि हस्ताक्षर गर्ने जानकारी पो गराए । मानौं कि हामीहरु उनीहरुकै हस्ताक्षर लिन चोकमा भेला भएका थियौं र उनीहरु नआइन्जेल हामीहरुले त्यहाँ उभ्भिएर उनीहरुकै प्रतिक्षा गरिरहने छौं । तर ती “अतिब्यस्त मनुवाहरुले” हुलाकचोक सम्म पुग्न १० मिनेट खर्च गरे– बाटामा भेटिएका मान्छेहरुको नमस्ते फर्काउदै र आफ्नो हाकिमी शानको भद्दा प्रदर्शन गर्दै । यहि सानो दृष्टान्त काफि छ, जुनसुकै क्षेत्रमा हामी किन असफल छौं ? थाहा पाउनलार्इ ।
हुन त राजनीति सप्रिन नसकेको देशमा क्षेत्रगत रुपमा ती क्षेत्रको विकास हुनुपर्दछ भनेर हामीले सोच्नु सायदै गलत हुन सक्दछ । तथापी, बिग्रेको वा भत्केको कुरामा टिकाटिप्पणी मात्र गरिराख्नु भन्दा सप्रेको वा सप्रन सक्ने विषयप्रति अलिकति बढ्ता संवेदनशील भएर लाग्नु आजको आवश्यकता हो । कुनै पनि क्षेत्रमा यदि हामी स्पष्ट सुधार वा प्रगति हेर्न, देख्न चाहन्छौं भने त्यस क्षेत्रको सुधार वा प्रगतिमा हामीले के योगदान दिन सक्दछौं त्यतापट्टि पनि हाम्रो ध्यान जान जरुरी छ । तसर्थः नेपाली फुटबल इतिहासमै पहिलो पटक दक्षिण एशियाको सबभन्दा उत्कृष्ट टोलीका रुपमा फिफा वरियाताक्रममा हाम्रो राष्ट्रिय टोली दरिनुलाई हामीले हाम्रो प्रतिष्ठाको विषय बनाउन सक्नुपर्छ । राज्यले पनि खेलकुद क्षेत्रको विकासका लागि आवश्यक लगानी गर्न ध्यान दिनु आवश्यक छ । अझ कम्तिमा पनि खेलकुद क्षेत्रमा लाग्नेहरुको आर्थिक भविष्य सुनिश्चित हुन सक्ने वातावरण निर्माण गर्न सक्ने हो भने हामीले खेलकुदका क्षेत्रमा अझ अरु उत्कृष्ट नतिजाहरु आत्मसाथ गर्न समर्थ हुन सक्नेछौं । होइन भने, चिया र दुनोट खाएर खेलको अभ्यास गर्ने हाम्रा खेलाडीहरुले प्राप्त गर्ने जस्तोसुकै नतिजामा हामी सन्तुष्ट हुन तयार हुनुपर्छ ।
(यो लेख नबविकल्प साप्ताहिकका लागि सुरक्षित गरिएको छ - लेखक)

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

नांगो नाच, यौनधन्दा र राजधानी

मैले मेरो देशका बारेमा गर्व गर्दा अब गौतम बुद्ध, सगरमाथा, एकसिंगे गैंडा, जैविक विविधताले भरिपूर्ण देश वा जिउँदी देवी कुमारीको नाम लिनुपर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन् । हामी अराजकता र उच्छृङ्खलताको सगरमाथा चढिसकेका छौं अब किन फोकटमा अरु अरु बहानामा नेपाली भएकोमा गर्व गर्नु ?! मैले यहाँ उल्लेख गर्न चाहेको सन्दर्भ मेरो पछिल्लो पटकको काठमाडौं भ्रमणको हो । यहाँले बुझिसक्नु भयो होला, काडमाडौं फगत हाम्रो देशको प्रशासनिक वा राजनैतिक राजधानी मात्र रहेन् । त्यो गुण्डाहरुको राजधानी हो, त्यो आन्दोलनकारीको राजधानी हो, हत्या, हिंसा र लुटपाटमा निमग्न अपराधीहरुको राजधानी हो । अनि राजधानी हो त्यो डान्स बारका नाममा नांगै नाच्ने तरुनी र उनीहरुका स्तन, नितम्ब वा हातको एक पटकको स्पर्शका लागि कामातुर बृद्ध सेठ र साहुहरुको पनि । मैले यसपटक यस्ता चार पाँच डान्सबारको भ्रमण गर्न पाएँ कि न जसको कुनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनमा विज्ञापन नै देखिन्छन् न त त्यहाँ हुने कर्तुतका बारेमा तिनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनका हेडलाइनहरु लेखिन्छन वा वाचिन्छन् ! न त ती ठाउँहरुमा समाजमा शान्ति, अमनचयन र सुव्यवस्थाको ठेक्का पाएका ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...

गेष्टहाउस, यौन ब्यवसाय र कानुन

फोटो गुगल बाट सर्च गरि राखिएको हो । मेरो ख्यालमा हाम्रो नेपाली समाजमा सबभन्दा बढि गलत ढंगले ब्याख्या गरिने विषय केहि छ त, त्यो यौन सम्बन्धि सन्दर्भ नै हुनुपर्छ । मानिसहरू यौनका विषयमा यति गम्भिर देखिन्छन् कि कोही व्यक्तिको कोही युवतीसँग उठबस बढ्न थाल्यो भने मान्छेहरू उनीहरूका विषयमा टिकाटिप्पणी गर्न एकदमै लालयित हुन्छन् । राम्रा/नराम्रा, जायज/नाजायत हरेक किसिमका टिप्पणीहरू हुन पुग्दछन् । अझ कुनै पनि व्यक्ति यौनका मामलामा कमजोर देखियो भने त झन उसको दीनदशा बिग्रयो भन्ने जाने हुन्छ । मानौं उसले यति ठूलो अपराध गरेको छ कि जिन्दगीभर उ क्षमायोग्य मान्छे हुनै  सक्तैन । भन्न त मान्छेहरू भन्छन्, यौन प्राकृतिक कुरा हो । जैविक आवश्यकता हो । र, यसको आवश्यकतालाई कसैले पनि नकार्न सक्तैन । तर मान्छेहरू जब कोहीला ई  यौनका विषयमा खुल्न थालेको पाउँछन् अनि फेरि फरक बन्न पुग्छ, उनीहरूको दृष्टिकोण । अब यौन न त प्राकृतिक कुरा नै हुन्छ न त जैविक आवश्यकता नै । मान्छेहरू यसला ई  सामाजिक संस्कार अनि मूल्य र मान्यतासित जोडेर हेरिदिन्छन् । अरू त अरू एक बलात्कृत नारीको विवशताको समेत खिल्ली उडाउन ...

प्रचण्ड, निशानी, र हामीहरू

' राती दश बजेको आलर्म सेट गर्नु, ठ्याक्कै टाइममा हस्तमैथुन गर्नुपर्छ । '  ब्यक्तिको नाम ट्याग गरेर उनले फेसबुकमा भित्तेलेखन सम्प्रेषण गर्ने गर्थे । उनको भित्तेलेखनमा अंकित ब्यक्ति उनका हितैषी मित्र हुन होइनन् त्यो मेरो सरोकारको कुरो रहेन् । किन्तु, धवलागिरिका पत्रिकाहरूमा स्तम्भकारको परिचय स्थापित गरिसकेका उनको स्तरको ब्यक्तिले फेसबुकमा यस्ता भित्तेलेखनहरू सम्प्रेषण गर्नु कत्तिको उचीत थियो भन्ने मेरो प्रश्न हो ।   पछिल्ला दिनहरूमा एउटा राम्रै चर्चा बटुल्न सफल अनलाइन पत्रिकाहरूमा प्रचण्ड लक्षित लेखहरू मार्फत स्थापित लेखकको परिचय बनाएका उनलाई माथि उल्लेखित उट्पट्याङ यौनजन्य खुराक फेसबुकमा पस्केका कारण केहि फेसबुके साहित्यकारहरूले यौन कविको उपनाम पनि भिरा ई दिए । र, उनी जबरजस्त यौन कविको छवि निर्माणको दिशामा अग्रसर हुन थाले । धन्य अनलाइन पत्रिकाले उनला ई  यौन कवि हुनबाट बचाए, र एउटा परिचय बनाइ दिए- दिल निशानी मगर । निशानीको लेखन शैली विशिष्ट छ । त्यो एकदम जबरजस्त छ । सुन्दर बान्की परेका वाक्य गठन र उस्तै वाचनप्रिय शब्दको छनौटमा उनको शिल्पमाथि डा. गोविन्द भट्टरा ई ...