नातिनीलार्इ टिका लगार्इदिदै मेरी आमा म महशुस गर्दथेँ कि प्रत्येक वर्ष दशैं आउँदै गर्दा यसलार्इ कसरी मनाउने होला भन्ने पीरले आमालार्इ अलि बढी नै पिरल्थ्यो । दशैं खर्चको बन्दोबस्त बुबाले गर्नुहुन्थ्यो तर कुटुम्बहरूलार्इ दिइने दक्षिणाको ब्यवस्थापन आमाले गर्नु पर्थ्यो । बुबा केहि निश्चित रकमको चाँजो मिलाउनुहुन्थ्यो, अनि त्यो एकदम निश्चित रकमबाट बुबाको ' गन्यमान्य ब्यक्तित्व ' को ' प्रतिष्ठा ' लार्इ ख्याल गर्दै साइनो अनुसारको दक्षिणा मिलाउने बडो महत्वपूर्ण कमाण्ड आमाले सम्हाल्नु पर्थ्यो । दक्षिणामा पैसा खर्च गर्नुभन्दा बरू मासु किन्ने र टिका थाप्न आउने प्रत्येक कुटुम्बलार्इ टन्न मासुभात ख्वाएर पठाउनु पर्छ भन्नेमा बुबाको जोड हुन्थ्यो । आमा चाँहि त्यसमा थप कुटुम्बहरूले ' छि यति पनि के दक्षिणा दे ' को होला ' नभनुन् भन्नेमा बढि गम्भीर भएर लागे जस्तो मलार्इ लाग्थ्यो । उहाँको एउटै जोड – बुबाको इज्जतका खातिर दक्षिणाचाँहि आकर्षक नै हुनुपर्छ । घटस्थापना आउँथ्यो, दुर्गा पूजा आउथ्यो अनि आउँथ्यो – दशैंको टिका थाप्ने दिन । कान्छो बुढोबाको हातको टिका थापेपछि बुबाले आम...
कुनै पनि बुझाई अन्तिम सत्य होइनन् ।