Maya -- a bilingual blog

आमा, उहिले उहिले महिन्द्र मल्लले सबैका घरबाट धुँवा नउडुन्जेल उनका प्रजाले भोकै नबसेको निश्चित गरेर मात्र मुखमा गाँस पुर्याए झैं, मैले त्यो गर्न सक्दिन र, गरेर पनि केहि लछारदिन – थाहा छ । तर, आमा देशभित्र वा बाहिर जहाँ भएपनि, एक नेपाली दुःखमा बाँचेको छ भने, परिबन्धको कठघरामा परेको छ भने, वा, व्यथाले किचिएको छ भने, उसलार्इ त्यसबाट मुक्त पार्न सक्ने प्रेरणा देउ, वा कम्तीमा तिनका दुःख बाड्ने एउटा एक असल सारथी बनार्इदेउ ! मेरो अनुरोध छ, तिमीलार्इ मेरी आमा, उसलार्इ दुख्दा मलार्इ दुख्ने बनार्इदेउ यी शासकहरूलार्इ जस्तो मलार्इ जे‑जस्तो हुँदा पनि, निद्रा पर्ने बिन्ती कहिल्यै नबनाइदेउ ! आमा, मलार्इ हुनु छैन् – कुबेर, मलार्इ थुप्राउनु छैन् – ऐश्वर्य त्यसैले चाँहिदैन तिम्रो आशिरबाद, कि म महा धनाढ्य बनुँ ! म बाट त्यो हुन सक्दैन, त्यो पाएर पनि मलार्इ निरर्थक छ – मलार्इ थाहा छ । तर आमा मिल्छ भने यदि यस्तो एउटा मलार्इ प्रेरणा देउ - हरेक बर्खाका साँझहरूमा ढिढोँसँग खाने एउटा ढिको नुन नपाउने मेरा गरिप नेपालीका झुपडीहरूका लागि प्रशस्त नुन बोकेर नागबेली उकालो चढ्न सकुँ, हरेक गर्मीका रातहरूमा मलेरियाले थलिने

स्वर्गबाट, तिम्रो प्रमिथसले आगोको फिलिङ्गो चोरेर तिम्रो वतन उजिल्याए झैं मुग्लानबाट, मेरा प्रमिथसहरू श्रमको मूल्य बेचेर, आफ्नो वतन उजिल्याउने फगतका सपनाहरूमा रमेर प्रत्येक अँध्यारा दिनहरूमा आँगन छोडिरहेछन्-घर छोडिरहेछन् मन छाडेर खाँदा खाँदैको गाँस छाडेर, यहिँ मात्र आफूलार्इ बोकेर जहाजका भर्याङ्गहरू उक्लिरहेछन्/ओर्लिरहेछन् ।   न तिमीले लेखे झैं शेक्सपियरले यहाँ हलो जोत्दैछन् न नै सोक्रेटस गुफाभित्र घोत्लिरहेछन् बरू, खेतहरू बाँझै छाडेर बारीमा हनुमान झार फूलाएर शेक्सपियर साउदीमा भेडा चराउँदैछ सोक्रेटस मलायामा ढोके भएको छ । यो काल्पनिक हैन, देवकोटा म तिमीले जस्तो फूलाउन सक्दिन काल्पनिक फूलहरू !   उफ तिमीले के लेखेको त्यस्तो ? कालिदाशले असारका पन्ध्रमा धाराप्रवाह रोपाइँका गीतहरू गाउँछ ! मलार्इ लाग्यो, देवकोटा - बडो अचम्म रहेछ, तिम्रो जमाना ! कालिदाशले बलिउड र हलिउड नदेखेको ! तिम्रो पाखे कालिदाश ! कस्तो अज्ञात रहेछ, तिम्रो जमाना 'हाउ बोरिङ टाइम तिम्रो?' तिमीले कसरी कल्पना गर्न सक्यौं, आखिर? ज्याज र शाल्साविनाको जीवन! तिमीलार्इ छ, मेरो प्रश्न- 'हाउ डिड यू डेयर टू राइट दोज नन्सेन्स

हामीले पहिले देखिनै भन्दै र विश्वास गर्दै आएको यो सुचना र प्रविधीको आधुनिक जमाना हो भन्ने तथ्यलार्इ अझ अरू आत्मसाथ गर्ने सुनौलो मौका हो । यो एउटा यस्तो पल हुनेछ कम्तिमा पनि हामीले हाम्रा महाकवि देवकोटाले लेखेको कविताको एक अंश 'उद्देश्य के लिनू उडि छुनू चन्द्र एक !' को अर्थलार्इ अझ अरू घनिभूत पार्ने अवसर मिल्नेछ । हामीले कर्ममा विश्वास गर्ने हो । फल के प्राप्त होला ? त्यसमा चिन्तित हुनुपर्ने अवस्थामा पुग्नु हाम्रा लागि महत्वपूर्ण विषय हुन सक्तैन । जेहोस यसलार्इ 'यो हाम्रो लागि खुशिको कुरा हो ।' भनेर बुझ्नु अहिलेका लागि सर्बाधिक महत्वका विषय हुन आउँछ । यो मेरो मात्र अभियान भनेर नबुझिदिनुहोला । किनकी मलार्इ विश्वास छ, देवकोटाले त्यो जमानामा त्रिभुवन विश्वविधालयको स्थापनाका लागि उनका छोराछोरी र नातेदारले पढ्न पाउँछन् भनेर पहल गरेका थिएनन । उनले त्यो दिव्यविचार नेपाली जनताहरूले अन्धकारबाट उज्यालोतिर अभिमुख हुन पाउँलान भन्ने सोचले अगाडि सारेका हुन । त्यसैगरी मैले पनि यो याहु म्यासेन्जरको कन्फरमेशन कल मार्फत देवकाटामा समर्पित एउटा आफ्नो रचना सबै साहित्यप्रेमी मित्रहरूलार्इ सुन

मैले एकदिन एउटा ब्लग पोष्ट लेखेको थिएँ । स्टोभनर, वश्लोमा रहेका मेरा एक अनन्य मित्र (म भन्दा धेरै अग्रज हुनुहुन्छ तर मित्रवत व्यवहार गर्नुहुने भएकाले) कृष्ण जि.सि. को निवासमा पुगि उहाँसँग भएका कुराकानी र धेरै दिनको न्याश्रो मेट्ने मेरो धोकोको बारेमा । र, आज त्यो दिनको मेरो प्रतिज्ञालाई लेख्ने जमर्को गरेको छु । केहि त्रुटीहरू देखिए भने वा म बढि भावनामा बगेको पाउनु भयो भने वा केहि बढि आदर्श मैले व्यक्त गरेको जस्तो लाग्यो भने म क्षमाप्रार्थी छु त भन्दिन तर निवेदन चाँहि गर्न सक्तछु – यसलाई स्वभाविक ढंगले बुझ्ने यत्न गरिदिनुहोला । वा, यसलाई दिमागले हैन दिलले पढिदिनु होला । नर्वे आइपुगेको करिब १ महिना पुग्नै लागेको बखत सेप्टेम्बरको पहिलो शनिवारको दिन थियो त्यो । म मित्र रामचन्द्रसँगै नेपाली खाना दालभात र तरकारी खाने पूरा योजनाकासाथ उहाँको कोठामा पुगेका थिएँ । सातबजे उहाँको निवासमा पुग्ने पूर्वतयारीका साथ म आफू बस्दै आएको होस्टेल छाडेर रामचन्द्रलाई भेट्न त्यही आकाशे पुल मन्तिर पुगेको थिएँ । उनि कामबाट मुक्त नभइन्जेल मैले उनले गरिरहेको मेहनतलाई नजिकबाट नियालीरहेँ । मनमा कुनबेला जि.सी.सरकोमा

अगस्टको मध्यतिरको समय थियो त्यो । मित्र रामचन्द्रले सम्पर्क गरेर मलार्इ एक अर्का मित्रलार्इ भेट्ने बन्दोबस्त गरेको बताए पछि म हुत्तिएर त्यहाँ पुगेको थियो । नर्वे आउनु भन्दा पहिले नै र्इ-वार्तालाप गरेको थिएँ उनिसँग । तसर्थः मित्र रामचन्द्रले आमन्त्रण गर्दा साथ म त्यसरी हुत्तिएर त्यहाँ पुगेको थिएँ । वश्लोको केन्द्रमै रहेको म बस्दै आएको थोन होटलबाट उनले दिएको लोकेशन ग्रोनल्याण्डमा पुग्न मलार्इ दुर्इ मिनेट पनि लागेन ,  पैदलै । मैले टाढाबाट देखेँ रामचन्द्र लगायत चार जना नेपाली मित्रहरू मेरै पर्खाइमा हुनुहुन्थ्यो । खासमा बिदेशी भूमीमा नेपाली बन्धुलार्इ भेट्नुको आनन्द नै बेग्लै हुने गर्छ । अझ त्यसमा पनि आफ्नो मनमिल्ने मित्रलार्इ त्यसरी भेट्न पाउनुको मज्जा नै छुट्टै हुने मैले त्यतिखेर महशुस गर्न पुगेँ । जतिखेर मैले बिस्तारै वश्लो ,  विकशित युरोपेली मुलुक नर्वेको सम्भ्रान्त राजधानी ,  लार्इ नजिकैबाट बुझ्न खोजे । जहाँ एउटा नेपाली अनुहारलार्इ देखेर प्रशन्नता ब्यक्त गर्दै ,  दार्इ हजुर नेपालबाट  ?  भन्ने प्रश्नको जवाफमा   "हैन '  भन्ने जबाफ पाउन बेर लाग्दैन । त्यो पनि नेपालीमै । यो यस्