Maya -- a bilingual blog

सडक मिचिएको घर भत्काउँदै डोजरः तस्बीर माइसंसार ट्राफिक प्रहरीले अविश्वसनीय रुपमा सडक बिस्तारमा लागेको देख्दा थुप्रै आम नागरिकहरु दंग परेका छन् । सर्बसाधरणहरुका मुहारमा खुशीको लाली पनि देखिएकै हो । बर्षौदेखि भत्काइन नसकेका सार्वजनिक जग्गा मिचेर बनाइएका पहुँचवालाहरुका पर्खाल, पौडी पोखरी र घर माथि एकाएक डोजर दगुर्नु हाम्रो देशको सन्दर्भमा स्वभाविक विषय हुँदै होइनन् । तथापि ट्राफिक महाशाखाले जुन निभर्यका साथ अदम्य साहस प्रदर्शन गरेको छ त्यो उसको कर्तब्य हुँदाहुँदै पनि हामी स्यालुट नगरी रहन सक्दैनौं । यो आँटिलो कदमका लागि ट्राफिक महाशाखाका प्रमुख र मातहतका कर्मचारीलाई हार्दिक धन्यवाद छ ।  तर यति हुँदाहुँदै पनि ट्राफिक महाशाखाले ट्राफिक ब्यवस्थापनको अन्य महत्वपूर्ण कामप्रति भने रमिते भएको देख्दा चित्त बुझिरहेको छैन । सडकमा राखिएका ट्राफिक लाइटहरु प्रदर्शनीका लागि संग्रहालयमा राखिएका ‘वस्तुहरु’ प्रतित हुन्छन् । तीनको मर्मत सम्भारको काम कहिले हुने हो उनै राम जानुन् । बाटो पार गर्नका लागि पैदल यात्रु जेब्रा क्रसिङ भेट्दैन, भेटोस् पनि कसरी ? ती सडकमा बिलाएका छन्, नामनिशान छैन तीनको । अब

तस्बीरः लिभ एण्ड लभ वर्क                  एकजना साथी भन्ने गर्थ्यो - जब तँलार्इ कुनै ब्यक्तिले अनाहकमा एक थप्पड हिर्काइहाल्यो भने त्यसको प्रतिकार गर्नुको साटो तैलें उसलार्इ बिनम्रतापूर्वक - हजुरले मलार्इ हिर्काउनुको कारण थाहा पाइँन नी ! भनेर सोधिस् भने उक्त ब्यक्ति शीर नत पारेर त्यहाँबाट हिड्छ !              नकारात्मकता र सकारात्मकताका बारेमा मानिसहरूले चर्चा गर्दैगर्दा,  मैले सोचेँ - अरे, सबैकुरालार्इ म कसरी सकारात्मक रूपमा ग्रहण गर्न सक्दछु ? यस्तो कुरा त सकारात्मक सोचका प्रख्यात ब्याख्यता कर्ण शाक्यमा पनि लागू हुँदैन । हरेक कुराको सकारात्मक पक्ष मात्र खोतल्दै जाने हो भने त मानिसले दःखी हुन पनि पाउने छैन सायद । यो मलार्इ घोर आपत्तिको विषय लाग्यो । र, यसले मानिसमा अनिश्चित र अनियन्त्रित विचारको प्रादुर्भाव गराउँदछ भन्ने पनि लाग्यो । हरेक कुरामा सकारात्मक सोचमात्र राख्ने हो भने मैले थुप्रै समस्याहरूका बीचमा निरीह बन्नु पर्ने पनि देखेँ । जस्तो कुनै ब्यक्ति मेरो नजिक फुङ्फुङ्ती चुरोटको धुँवा उडार्इरहेको छ । मलार्इ चुरोटको धुवा एक रति पनि मन पर्दैन, मलार्इ अत्यन्तै असह्य हुन्छ । म

गुराँश क्रान्ति (जनआन्दोलन २) ताका ‘नयाँ नेपाल’ भन्ने शब्दावली निकै चर्चामा आयो । चिया गफ, रत्नपार्कभित्र गरिने बदामे गफ यहाँसम्म कि भट्टीमा समेत भट्टी गफको शिर्षक बन्यो – नयाँ नेपाल ! परन्तु यो शब्दावलीप्रति हामी नेपालीजनहरुको आकर्षण यति कम भएर गयो कि मेलम्ची खानेपानी, काठमाडौं – तराई जोड्ने फास्ट ट्रयाक वा आठलेनको चक्रपथमा जति हामीलाई बिकर्षण छ, जुन भएपनि ठिकै नभएपनि मतलब नभएजस्तो । तर एक आशावादी आम नेपालीका नाताले ‘नयाँ नेपाल’ शब्दावलीप्रति मेरो आकर्षण अझै पनि ज्यूँका त्युँ छ । र, मनभरी नयाँ नेपाल निर्माणका खातिर थुप्रै तर्कनाहरु उब्जिन थालेका छन् । ती तर्कनाहरु ब्यक्तिको ब्यावहारिक परिवर्तनसँग सम्बन्धित भएकाले मैले अनुशरण गर्ने कामपनि थालेको छु । यदि यहाँहरुलाई पनि उपयुक्त लागेमा अनुशरण गर्ने प्रयास गर्नुहोला । जस्तो सार्वजनिक यातायातमा  – यात्रा गर्दा मैले अझैसम्म नक्कली बिधार्थी परिचयपत्र प्रयोग गरेको छैन ।  – महिला, जेष्ठ नागरिक र शारीरिक रुपमा अशक्तहरुका लागि सुरक्षित गरिएका सिटमा बस्ने गरेको छैन । – आफूभन्दा अशक्त तथा बृद्ध नागरिकहरुलाई उभ्याएर म मज्जाले सिटमा बसी

स्वीकार छन तिम्रा हजार बातहरू दिन्छ्यौ नै भने यदि प्रितका मातहरू पिडा जति नै होस गुनासो म नगरूँला हिर्काउछ्यौ भने त मायाले नै लातहरू

होला त्यो कहाँ प्रिय छुँदै लाएको माया ? होला र मज्जा बेहोस हुँदै लाएको माया ? मान्न म सक्दिन सफल त्यस्तो प्रित - जीवन सारा आँशुले धुँदै लाएको माया

त्यसै जिर्ण ब्यवसाय छ, झन मन्द नगरिदेऊ ! छैन उसै शान्ति ब्यवस्था, लौ उदण्ड नगरिदेऊ ! आँखा देख्नै छाड्यौ या त ब्यथा नबुझेको हो ? थला परिसक्यो यो देश, सुन बन्द नगरिदेऊ

फूल्दैन माया जहाँ, घृणाको हुन्छ बस्ती हुँदैन त्यो प्रित यदि, भएमा जबरजस्ती अब्यक्त चोखो भावना, मान्छु म प्रेम हो सोच्दैन यदि प्रेमी जहाँ प्रेम हो मोजमस्ती

इमानी कति बनुँ बेइमानी हुन मन लागेको छ तिम्रा हर अंग छिचोल्ने पानी हुन मन लागेको छ वियोगका मात्रा धेरै देखिए यहाँका प्रेम कथामा तर सफल एक प्रेम कहानी हुन मन लागेको छ

    ट्याक्सीको पछिल्लो सिटमा चलायमान हामीहरुबीच नशालु कार्यब्यबहार भैछाडे । खासगरि उसको शिर मेरो काँधमा ढल्कने र मेरा औलाहरु उसको च्यापुमा पुग्ने उपक्रम रोकिएन । वाइनको मातमा हामी यति धेरै मातिरह्यौं कि हामी सवार ट्याक्सी अर्को कुनै तेस्रो ब्यक्तिले हाँकिरहेको छ भन्ने पनि सम्झिरहेका थिएनौं । जेट्लिना पूरापूर मातेकी थिई उसले कसैको चासो राख्ने कुरै थिएन तर म आफू एक भद्र र पाको उमेरको मानिस भएर पनि एउटा वयस्क मानिसको दायित्वबाट उम्किरहेको थिएँ । आफूभन्दा आधा उमेरकी युवतीसँग छिल्लिरहँदा न मैले संकोच मानेँ न त लाज नै ! म यति मूर्खतापूर्वक छिल्लिरहेकी एक पटक पनि मैले ट्याक्सी चालकतिर नजर पुर्‍याइँन । अहँ ठ्याम्मै पुर्‍याइँन ।     ट्याक्सीबाट ओर्लिएपछि कोठामा नपुगिन्जेल मैले केही कठोर पलहरु गुजार्नु पर्‍यो । जेट्लिनाले आफ्ना कोमल तर वाइनको मातमा केहि कठोर बनेका औंलाहरुले च्याप्पै मेरा औंलाका काँपलाई भरिदिई । र, टिमिक्कै परेर मसँग हिड्न लागी । उसले यस्तो गरिदिदाँ उसको शरीरको अधिकांश भार मैले बोक्नुर्‍यो । यस्तो बेला प्रायः मलाई दम बढ्थ्यो तर त्यतिखेर मैले खास केही अनुभूत गरिनँ । सायद आकर्षण,

रातीको साढे नौ बज्नै आँटेको थियो, तालीको गड्गडाहटले सभाहल गुञ्जायमान भयो । हामी सबैले छन्त्याल कलाकारहरुको सुन्दर प्रस्तुतीका लागि धन्यवाद ब्यक्त गर्‍यौं । मैले जेट्लिनालाई हेरेँ, ऊ सन्तुष्ट देखिन्थी । भनी – “यो नगरमा मेरो पहिलो रात हरेक हिसाबले स्मरणयोग्य बन्दै छन् !” मैले सहमति जनाएँ – “यो हामी दुबै जनाको लागि एउटा सुन्दर अबसर थियो । उसो त यो अबसर मेरा लागि अझ बढि फलदायी रह्यो । पहिलो कुरा आउँदो शुक्रबार म यहाँबाट फर्कदै थिएँ, यसको मतलब आजको शो बाहेक मेरा लागि उपयुक्त हुने अर्को शो थिएन । दोश्रो कुरा करिब ३० बर्षपछि मैले यी आदिबासीहरुसँग साक्षात्कार गर्ने अवसर पाएँ ।” हामी बाहिर प्राङ्गणमा आइपुग्दा नपुग्दै बडो आश्चर्यमा पार्दै यसै नगरका स्थायी बासिन्दा मेरा पुराना मित्र झक मलाई स्वागत गर्न उभ्भिराखेका रहेछन् ! “अरे मित्र ! खबरै नगरी तपाइँ हाम्रो नगरमा ?” ६० बर्षिय मेरा मित्रले मलाई आफ्नो आलिङ्गनमा कस्दै आश्चर्य प्रकट गरे । जेट्लिना हामी दुईलाई हेर्दै मुस्कुराई । र, उनलाई नमस्कार गरी । उनको प्रश्न – “नानी पनि त यत्रि भैसकेछिन् ! कान्छी हुन ?” को जबाफमा मैले भनेँ – “हैन उनी मेरो सा

 “यति जाबो उकालो चढ्दा पनि कस्तो टायर्ड फिलिङ भएको हो ?” – सात तले भवनको चौथों तलामा रहेको आफ्नो अपार्टमेन्टमा पुगेपछि सोफामा थ्याच्च बसिसकेपछि जेट्लिनाले थकित अनुहार पार्दै बोली ।  “मलाई पनि त्यस्तै महशुस भयो । म त झन बुढो मान्छे ! त्यसैमाथि खुट्टा गल्ने समस्या बल्झिएको छ अचेल !” ऊ भन्दा बढी दुखित हुँदै मैले भनेँ ।  “लौ त जेट्लिनाजी म हिडेँ । गुड नाइट !” उसको पि.आर.ओ.ले त्यहाँबाट छुट्टिन खोज्दै बोल्यो । जेट्लिनाले ऊतिर पुलुक्क हेरी र भनी – “हस हजुरलाई मेनी मेनी थ्याङ्क्स ! सि यू अन मन्डे सर ।” युवक थोरै मुस्कुरायो । जेट्लिनातिर हात बढायो । दुबैले हात मिलाए । हात मिलाएकै अवस्थामा केही बेर कुराकानी पनि गरे । म बाथरुमबाट बाहिर निस्कदा युवक कोठामा थिएन । जेट्लिना ड्रेस चेन्ज गर्न कोठाभित्र छिरिछ । उसलाई म बाहिर बैठककोठामै पर्खेर बसेँ । दश मिनेट पछि जेट्लिना बाहिर निक्ली । अर्को कोठाको चाबी थमाउँदै भनी – “यी हजुरको रुमको ‘कि’ लिनु । ड्रेस चेन्ज गरेर आउनु । फ्रेश पनि हुनुपर्यो । म तातो पानी उमाल्छु । दुबैले पिएर सपिङ गर्न जाउँला । फेरि कल्चरल शो पनि हेर्नु पर्यो । कति अर्को हप्ता कुर