Skip to main content

फेसबुक, राष्ट्रियता र हामीहरू

मलार्इ थाहा छैन मेरो कुराले यहाँहरूलार्इ कत्तिको छुन्छ वा छुँदैन, तर मैले एक नेपाली नागिरक भएको हैसियतले आफूलार्इ लागेको कुरो अर्को एक नेपाली नागरिकसँग बिसाउन मात्र खोजेको हुँ । यसलार्इ अन्य अर्थमा बुझिदिनु हुने छैन भन्ने मेरो अपेक्षा रहेको छ । हामीहरूले नेताहरूमा कहिल्यै राष्ट्रियताको छनक पाएनौं । र, उनीहरू राष्ट्रियताको मुद्दामा अति नै कमजोर रहेको आँकलन गर्दै आएका छौं । तर आज मलार्इ सम्पूर्ण नेपाली जनहरूमा एउटा प्रश्न गर्न मन लागेको छ (अझ विशेषतः फेसबुक संसारमा छाउनु भएका नेपाली मित्रहरूलार्इ) कि हामीमा राष्ट्रियता कति छ ? सायद मैले अब लेख्न लागेको कुराले राष्ट्रियता कसरी झल्कन्छ त ? भनेर यहाँको प्रश्न पनि रहला तर मलार्इ लागेको एउटै मात्र कुरा के हो भने साना कुराहरूमा हामीले आफ्नो परिचय लुकाएका हुन्छौं र त्यो हामीमा रहेको राष्ट्रियताको सानो झिल्को हो ।
मसँग विभिन्न १ दर्जन देशका व्यक्तिहरू फेसबुक संसारमा साथी छन् । उनीहरू मध्ये धेरैसँग मेरो प्रत्यक्ष कुराकानी पनि भएको छ । मैले उनीहरू अंग्रेजीमा अति नै कम बोलेको पाएँ । यदि आफ्ना देशका साथीहरूसँग छन र उनीहरूको भाषा नबुझ्ने कोही अर्को फरक देशको साथी उनीहरूसँग छ भने उनीहरू अंग्रेजीमा बोल्नै पर्ने कुरालार्इ अनिवार्यता ठान्दैनन् । उनीहरू मज्जासँग आफ्नै भाषामा बोल्दछन् र कोही एकजनालार्इ आफूहरू बीच भएको कुराकानीलार्इ अति संक्षेपमा ब्याख्या गर्न भन्दछन् । मैले पाएको छु, उनीहरू अधिकांश सबैले फेसबुकमा समेत आफ्नै भाषामा स्टाटस र कमेन्ट राख्ने गर्दछन् । यहाँहरूलार्इ मलार्इ शुरूमा लागे जस्तो उनीहरूको अंग्रेजी कमजोर भएर यसो गरेका हुन कि भन्ने लाग्ला तर कुरा त्यस्तो हैन । खासमा कुरो यो उनीहरूको आफ्नो राष्ट्रियता र भाषाप्रतिको सम्मान हो । तल केही उदाहरणहरू छन्, हेर्नुस ।
चित्र नं. १ मेरो एक नर्वेजियन साथीको फेसबुक प्रोफाइल


चित्र नं. २) मेरो एक रसियन साथीको प्रोफाइल जहाँ उनले आफ्नो नाम समेत आफ्नै लिपीमा राखेकी छिन । र, उनको एक जना साथीको टिप्पणी रसियन मै देख्न सकिन्छ ।



चित्र नं.३) यिनी मेरा रूवान्डानिज फेसबुक मित्र हुन । यिनले प्रायः रूवान्डानिजमै आफ्नो भित्ते लेखन र टिप्पणीहरू लेख्ने गर्दछन ।


चित्र नं. ४) यिनी मेरी इन्डोनेशिय फेसबुक मित्र हुन । यिनी पनि सधैं इन्डोनेशियन मै लेख्ने गर्दछिन ।

मेरो भन्नुको तात्पर्य, यि माथी दिइएका उदाहरणमा मेरा मित्रहरूले गरे जस्तै हामीले पनि आफ्नै भाषामा फेसबुकमा नाम लेख्ने र भित्ते लेखन वा टिप्पणी गर्नै पर्दछ भन्ने होइन तर कम्तीमा पनि राम्रा अभ्यासहरूले हामीले पछ्याउन सक्यौं भने त्यसले हामीलार्इ केहि हानी गर्दैन भन्ने मात्र हो । तपाइँ लाग्ला देवानागिरी लिपीमा आफ्नो नाम राख्दा साथीहरूले फेसबुकमा साथी बनाउन खोज्दा नाम नभेटिएला भन्ने डर तर विचलित हुनु पर्ने कारण नै छैन । तल चित्रमा प्रस्तुत गरिए झैं यहाँले आफ्नो फेसबुक खाताको व्यवस्थापन गर्न सक्नुहुन्छ ।
सबभन्दा पहिले आफ्नो फेसबुक खाता खोलेर दायाँतिरको माथिल्लो भागमा रहेको Account मा क्लिक गर्नुस र Account setting मा जानुहोस । त्यसपछि Language मा गएर Primary language मा गइ सबभन्दा अन्तिम रहेको नेपाली भाषालार्इ छनौट गर्नुस । उदाहरणको लागि तलको चित्र हेर्नुस ।

अब यति गरिसके पछि यहाँले आफ्नो देखिने नाम नेपालीमा र साथीहरूले खोज्दा सजिलोको लागी त्यहि नाम अंग्रेजीमा राख्न पनि सक्नुहुनेछ । जसको लागि तलको चित्रलार्इ ध्यानपूर्वक हेर्नुहोस र त्यहाँ देखाए अनुरूप गर्नुस ।
पहिलो नाम र थर नेपालीमा लेख्नुस साथै साथीले अंग्रेजीमा यहाँको नाम लेखेर खोज्दा यहाँलार्इ नै भेटोस् भन्ने हेतूले Alternate Name को बक्समा अंग्रेजीमा नाम लेख्नुस साथै आफूले गरेको परिवर्तनलार्इ सुरक्षित गर्नुस ।
र, अब राष्ट्रियताको सानो अंश आफूमा सुरक्षित रहेको र सधैं नेपाली भएर बाँच्ने कोशिस गरिरहेको एक नेपाली नागरिकको पहिचान फेसबुक दुनियाँका साथीहरूमाझ बाड्नुस ।
हुन्छ ???
यदि हजुरलार्इ नेपाली युनिकोडमा लेख्न आउँदैन भने तलको बक्समा रोमनमा टाइप गरी स्पेश हान्नु भयो भने कुनै पनि शब्द आफसेआंफ नेपाली युनिकोडमा बदलिन्छ । त्यसपछि त्यसलार्इ कपि गरि चाहेको स्थानमा लगेर पेस्ट गर्न सक्नुहुन्छ ।




Nepali Unicode
कृपया यहाँको प्रतिक्रिया मेरा लागि अक्सिजन हो भन्ने ठानी प्रतिक्रिया दिन नबिर्सनु होला । धन्यवाद ।

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

अनि रोशन भाइले टिपेछन् ६ बाल्टिन बेरी

गएको साल, हेर्दै कलिला देखिने दुई जना ठिटाहरू तिक्कुरिला रेल बिसौनीको कुनामा मस्त चुरोटको पफ लिदैं गरेका बेला, "भाइहरू नेपाली हो ?" भनेर मैले सोधेको थिएँ । मेरो प्रश्न भुँइमा झर्न नपाउँदै, आफूले तान्दै गरेको चुरोट आफ्नो साथीलाई दिदैँ, झन कलिलो देखिने ठिटोले भनेथ्यो, "हो दाई । कसरी पो ठम्याउनु भो ?"  दुई फरक मुहारको बनोट लिएका मानिसहरू सँगै बसेर एउटै चुरोट तान्दैछन् भने ती पक्कै नेपालीहरू हुनुपर्छ, त्यसमाथि तिमीहरू नेपाली मैं बातचित गर्दै थियौ नी त । मेरो जवाफ सुनेपछि त्यो ठिटोले कपाल कन्याउँदै भनेथ्यो, "हाउ दाजु पनि, सारै मजाको पो हुनुहुदोँ रहिछ !" मैले बात मार्न खोज्दा, निसंकोच बात मार्न खोज्ने ठिटो त पूर्वतिरको लिम्बु भाइ रहेछन् । अनि खासै बात मार्न नचाहने चाँहि रहिछन् - काठतिरका बाहुन भाइ ।  त्यो दिन ती भाइहरू हेलसिन्कीबाट सवा घण्टाको रेल यात्रामा पुगिने ठाउँबाट काम पाइने आशामा साथीलाई भेट्न आएका रहेछन् । आफूलाई भेट्न निम्ता दिएको साथीसँग भेट  नभएपछि  कामको खोजीमा हेलसिन्की झरेका उनीहरूलाई  आफू बस्ने ठाउँतिर फर्कने क्रममा मैले भेट्न पुगेको थिएँ । छोटो भ...

घर कहाँ हो दाजुको ?

अन्तिम पटक ह्वाट्स एपकलमा तेर्ह मिनेट कुराकानी भएको ठ्याक्कै तीन महिनापछि ह्वाट्स एपमा तिमीलाई मेरो पछिल्लो ब्लग पोष्टको लिंक साझा गरेथेँ, करिब तीन हप्तापछि आजै बुनेले मीठो टिप्पणीसहितको सन्देश प्रवाह गर्ने क्रममा अम्रिकाबाट सोधी पठायौ, "Dai, I have a question, where is home? Nepal or Finland?" सायदै बुने तिम्रो प्रश्न यत्तिमै मात्र सक्किन्थ्यो भनेपनि मैले सजिलै भनिदिन सक्थेँ होला जसरी हाम्रै म्याग्दीका लोकगायक खड्ग गर्बुजाले आफ्नो ' पिरती ' एल्बमको एक गीतमा सोध्दा प्रश्न, "घर कहाँ हो मायालु?" कति सजिलै जवाफ दिएथीन् गायिकाले, "हिमालको काखैमा ।" तर तिम्रो प्रश्नमा जवाफ मात्र दिएर पुग्थेन्, त्यसले अन्तःस्करणको भाव पनि जान्न चाहन्थ्यो किनकी त्यसमा तिमीले थपेर पठाएथ्यौ - "What is your feeling since you've lived so many years in Finland?" म फिनल्याण्ड टेकेको वर्षदिन पनि त पुगेको थिएन् जतिबेला सन् २०१३ को हिउँदमा फिनल्याण्डमा मलाई पहिलो कामका लागि भनसुन गर्दिनुभएका दाजु राजन सुवेदीले, तिम्रो जत्तिकै गम्भीर त होईन् तर सिधा प्रश्न गर्नु भएथ्...

मेरो एउटा साथी छ (हुनुहुन्छ)

 " नीराजन, मेरो बेस्ट फ्रेन्ड हो ।" जन्मेर २६ वर्ष बिताएको देश नेपालमा मलाई यस्तो भन्ने कोही थिएन् । तर यतै फिनल्याण्ड आइपुगेपछि,  मलाई यस्तो भन्ने एक जना भेट्टिएकी थिइन् ।  जोसँग बसेर एकै कप चिया वा कफि पिएकै थिइँन्, मैले । मनभरीका बह न मैले उनीसँग केहि पोखेकै थिएँ, न त उनले विशेष केही त्यस्त्तो साझा गरेकी थिइन् मसँग । तर मलाई चिन्ने र मसँग सम्पर्कमा रहेका धेरै साथीभाइसँग उनले सुनाउन बिर्सेकी रहिन्छिन् कि निराजन उनको बेस्ट फ्रेन्ड हो ।  यो पढ्दै गर्दा यहाँलाई लाग्ला, कि आफूलाई बेस्ट फ्रेन्ड बताउने साथीका सम्बन्धमा लेख्ता पनि यसले किन भूतकालको प्रयोग गर्यो ? प्रश्न स्वभाविकै हो तर मेरो जवाफ अलिकति अस्वभाविक लाग्न सक्ला यहाँलाई । कि मलाई बेस्ट फ्रेन्ड भन्ने उनको, खासमा म  फ्रेन्ड पनि थिइँन् । न उनी थिइन्, मेरो कुनै त्यस्तो विशेष मित्र । बस्, हाम्रो सामान्य चिनजान मात्र थियो । केहि मानिसहरू हुँदारहेछन्, जो सामान्य चिनजानलाई मित्रताको नाम दिदाँरहिछन्, उनले जस्तै । अनि कोही यस्ता पनि हुँदा रहिछन् कि जोसँग हामी विशेष सामिप्यतामा भएको ठानेका हुन्छौं, तर उनीहरूका ...

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

बोई, बार्ह वर्षमा खोलो किन फर्किएन् ?

हिजो भर्खर जस्तो लाग्छ, २७ औं वसन्तमा हिड्दै गरेको म विना कुनै योजना देश छाडेर परदेश हिडेको । आज १२ वर्ष नाघिसकेछ, परदेश भनिएको ठाम देशजस्तै अनि देश ठानिएको ठाम परदेशजस्तै भएको । मेरी बोइ भन्नुहुन्थ्यो, "बार्ह बर्षमा खोलो फर्किन्छ ।" बार्है बर्ष वितिसकेछन्, म मान्छे भएर होला सायद आफूले आएको बाटैबाटो घर फर्किन नसकेको ! बोइ नफर्किने गरी गएको पनि ५ वर्ष त नाघिसकेछ, सायद अझै हुनुहुन्थ्यो भने फोन गरेर म सोध्दो हुँ, - बोइ बार्ह वर्षमा खोलो कसरी फर्किन्छ ? सिकाइमाग्दो हुँ फर्किने सुत्र, शिरोपर गर्दो हुँ ती सुत्रहरू र लाग्दो हुँ ढोडेनीको पक्की पुल तरेर किनारै किनार तेर्सिएर घैयारासम्म अनि अलिकति माथि उक्लिएर हाम्रा जिजुको पालादेखिको हाम्रो स्थायी ठेगाना उही ढुंगेपाली टोलमा । छिर्दो हुँ आफ्नै मेहनतले बनाएको साढे दुई तले पक्की घरको दैलोभित्र ।           दिनहरू यस्ता पनि थिए, जहिले म कविताहरू लेख्ने गर्थेँ । मेरा कविताहरूमा देश छाड्नेहरूलाई स्वदेशमैं बस्नु भनेर आव्हान हुने गर्थे । अहिले म तीनै कविताहरूका पात्र बनेर आफैले बाँच्नु परेको परिस्थितीलाई पचाउने प्रयत्न गर्दै...