Skip to main content

एस.एल.सी, ब्यापार र हरिलठ्ठकहरु

एस.एल.सी अर्थात प्रवेशिका, एउटा बिधार्थीका लागि बिधार्थी जीवनमा आउने एउटा महत्वपूर्ण खुड्किलो । कति यसलाई महत्वपूर्ण अवसर मान्छन् त कति बिधार्थीकालकै सबभन्दा ठूलो घाँडो । तथापि यसलाई महत्व नदिने सायदै कोही होला । अझ यो शैक्षिक राजनीतिमा लागेका केहि शिक्षक नामका राजनैतिक दलका कार्यकर्ताहरुलाई त आफ्नो महत्वलाई ह्वात्तै माथि उकास्ने खास चाड पनि । अरु त अरु राम्रो र गुणस्तरीय शिक्षा दिन्छौं भनी फलाक्ने नीजि बिधालयका संचालकहरुका लागि त आफूले भने अनुसारको शिक्षाको फगत नारालाई प्रमाणित गर्न प्राप्त हुने यो यस्तो एउटा अवसर कि, यसमा उनीहरुको खास केहि “ट्रिक” चलेन भने प्रवेशिकाको नतिजा प्रकाशित भएपछिको एक वर्ष दुनियाका माझ आफ्नो शान शौकत करिब करिब सबै ध्वस्त हुने मनोबिज्ञानले खेदिरहन्छ ।
कतिले प्रवेशिकामा ग्यारेन्टी पास गराउन सक्ने स्तरको ट्युशन सेवा दिन सक्ने आफ्ना आकर्षक विज्ञापनहरुले खास ब्यवसाय पनि गरे होलान । कोहीले भातका ब्यापार गरे सायद त कतिले रातका पनि ब्यापार ! यिनै तीता यथार्थहरुका बिचबाट यसपालीको प्रवेशिका पनि शुरु भैसक्यो । तथापि म्याग्दीमा प्रवेशिका परीक्षा सञ्चालनमा प्रयोग हुदैँ आएको रैथाने प्रवृतीले यसपाला पनि निरन्तरता पाएछ नै । निश्चित ब्यक्ती वा ब्यावसायिक संस्थाहरुले असिमित फाइदाका लागि प्रयोग गर्ने अवैधानिक ब्यावसायिक अभ्यास कार्टेलिङ, सिन्डीकेट प्रणालीको गन्ध म्याग्दीमा प्रवेशिका परीक्षा सञ्चालनका लागि केन्द्राध्यक्ष तोक्ने विषयमा समेत लागु हुँदै आएको छ । हरहालतमा केन्द्राध्यक्ष बन्ने र आफ्ना आसे पासेहरुलाई निरीक्षक बनाइ परीक्षा अवधीभर जोत्दाजोत्दै जुवा भाँचेर बारीबाट भागेको साँढेले झैं चुरीफुरी देखाउनकै लागि भएपनि केन्द्राध्यक्ष बन्ने होडमा लागेकाहरुको हर्कत देख्दा यस्तो लाग्छ संसारमा सबभन्दा उच्च तहको जिम्मेवारी केहि छ त यहि प्रवेशिका परीक्षा सञ्चालनका लागि एउटा केन्द्रको केन्द्राध्यक्षको जिम्मेवारी पाउनु नै हो । यसरी डेढ हप्ते अवधीका लागि प्राप्त हुने सानो अवसरका लागि जिल्लास्तरीय दलका नेताहरुका चूलोसम्म धाउने हेडसरहरुले सामान्य अवस्थामा विधालयमा आफ्नो भूमिका कुन हिसाबले निभाउँछन् होला यहिबाट अनुमान गर्न सकिन्छ !
सुनिन्छ, जम्मा डेढ हप्ते जिम्मेवारी भएपनि यो खास जिम्मेवारी पाउनका लागि यसरी शिक्षकहरु मरिहत्ते गर्नुका पछाडी यस जिम्मेवारीमा खास आकर्षण पनि छ, विशेषगरी बेनी खाल्डोको कुनै एउटा त्यस्तो केन्द्र जहाँ कम्तिमा एउटा नीजि बिधालयको बिधार्थीहरु परीक्षामा सामेल हुने अवस्था रहन्छ । त्यस्तो केन्द्रमा केन्द्राध्यक्ष नियुक्ती हुने सम्भावनाको त कुरै छाडौं हल्का कुरा मात्र चल्यो भने सम्बन्धित शिक्षकलाई ज्वाइँचेलाको जजमानी ख्वाउने केहि मीठा प्रस्तावहरु लगेर नीजि बिधालयका सञ्चालकहरु उनकै दैलामा पुग्छन । केहि समय सम्म त्यस्ता केन्द्रमा त्यो विशेष भूमिका पाउनका लागि दलका जिल्ला प्रमुखहरुका अगाडि पछाडि गरेको मास्टर त्यतिखेर सन्तुष्टीको लामो सास फेर्दै मनमनै गुन्दो हो– बुढापाकाले भन्थे अजिगंरको आहारा दैवले पुर्याउछ हो रै’छ । बिचरा बोर्डिङ्गको सञ्चालक पनि के गरोस् ? केन्द्राध्यक्षको खुट्टा नसमाति भएकै छैन । नत्र कहाँबाट हुन्छ भने जस्तो ? त्यति लामो जो छ विशिष्ट श्रेणीमा पास गर्नुपर्ने बिधार्थीहरुको सूची । अरु त अरु अंग्रेजीमा एक अनुच्छेद राम्रोसँग लेख्न नसक्ने नर्सरी देखि पढेका हरिलठ्ठकहरुलाइ समेत प्रथम श्रेणीको लब्धाङ्क पत्र दिनु पर्ने बाध्यता छ ।
यसरी बाहिर देखिएको भन्दा धेरै पृथक परिस्थीतिबाट गुज्रिरहेको हुन्छ प्रवेशिका परीक्षा सञ्चालनको भित्री कथा । सिट प्लानीङदेखि चिट चलानीसम्म थुप्रै भित्री कारोबारहरु भैरहेका हुन्छन् यो परिक्षामा । तर सबै तैं चुप मैं चुपको स्थितीमा छन् । एउटाको बारेमा भेद खुल्दा बित्तिकै सबैका भित्री अंगहरु छताछुल्ल हुने अवस्था छ । त्यसैले कालेकाले मिलेर खाऔं भालेका शैलीमा काम भैरहेका छन् । समयमै यो कुसंस्कारलाई चिरेर म्याग्देली शिक्षाप्रेमीहरुले अगाडिको बाटो निर्दिष्ट गर्नुु आवश्यक छ । किनकी, बन्दकोठामा तय हुने यी अँध्यारा रणनीतिबाट प्राप्त परिणामहरु केहिगरी उज्याला हुँदैनन् । यो कुसंस्कारको सर्वाधिक कुप्रभाव त्यस्ता हरिलठ्ठकहरुमा झन गहिरो गरी पर्न सक्दछ, जसका लब्धाङ्क पत्रमा छापिएका अंकहरु अविष्मरणीय छन् तर जीवनका महत्पूर्ण परीक्षाहरुमा बेखबर छन ।

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

अनि रोशन भाइले टिपेछन् ६ बाल्टिन बेरी

गएको साल, हेर्दै कलिला देखिने दुई जना ठिटाहरू तिक्कुरिला रेल बिसौनीको कुनामा मस्त चुरोटको पफ लिदैं गरेका बेला, "भाइहरू नेपाली हो ?" भनेर मैले सोधेको थिएँ । मेरो प्रश्न भुँइमा झर्न नपाउँदै, आफूले तान्दै गरेको चुरोट आफ्नो साथीलाई दिदैँ, झन कलिलो देखिने ठिटोले भनेथ्यो, "हो दाई । कसरी पो ठम्याउनु भो ?"  दुई फरक मुहारको बनोट लिएका मानिसहरू सँगै बसेर एउटै चुरोट तान्दैछन् भने ती पक्कै नेपालीहरू हुनुपर्छ, त्यसमाथि तिमीहरू नेपाली मैं बातचित गर्दै थियौ नी त । मेरो जवाफ सुनेपछि त्यो ठिटोले कपाल कन्याउँदै भनेथ्यो, "हाउ दाजु पनि, सारै मजाको पो हुनुहुदोँ रहिछ !" मैले बात मार्न खोज्दा, निसंकोच बात मार्न खोज्ने ठिटो त पूर्वतिरको लिम्बु भाइ रहेछन् । अनि खासै बात मार्न नचाहने चाँहि रहिछन् - काठतिरका बाहुन भाइ ।  त्यो दिन ती भाइहरू हेलसिन्कीबाट सवा घण्टाको रेल यात्रामा पुगिने ठाउँबाट काम पाइने आशामा साथीलाई भेट्न आएका रहेछन् । आफूलाई भेट्न निम्ता दिएको साथीसँग भेट  नभएपछि  कामको खोजीमा हेलसिन्की झरेका उनीहरूलाई  आफू बस्ने ठाउँतिर फर्कने क्रममा मैले भेट्न पुगेको थिएँ । छोटो भ...

घर कहाँ हो दाजुको ?

अन्तिम पटक ह्वाट्स एपकलमा तेर्ह मिनेट कुराकानी भएको ठ्याक्कै तीन महिनापछि ह्वाट्स एपमा तिमीलाई मेरो पछिल्लो ब्लग पोष्टको लिंक साझा गरेथेँ, करिब तीन हप्तापछि आजै बुनेले मीठो टिप्पणीसहितको सन्देश प्रवाह गर्ने क्रममा अम्रिकाबाट सोधी पठायौ, "Dai, I have a question, where is home? Nepal or Finland?" सायदै बुने तिम्रो प्रश्न यत्तिमै मात्र सक्किन्थ्यो भनेपनि मैले सजिलै भनिदिन सक्थेँ होला जसरी हाम्रै म्याग्दीका लोकगायक खड्ग गर्बुजाले आफ्नो ' पिरती ' एल्बमको एक गीतमा सोध्दा प्रश्न, "घर कहाँ हो मायालु?" कति सजिलै जवाफ दिएथीन् गायिकाले, "हिमालको काखैमा ।" तर तिम्रो प्रश्नमा जवाफ मात्र दिएर पुग्थेन्, त्यसले अन्तःस्करणको भाव पनि जान्न चाहन्थ्यो किनकी त्यसमा तिमीले थपेर पठाएथ्यौ - "What is your feeling since you've lived so many years in Finland?" म फिनल्याण्ड टेकेको वर्षदिन पनि त पुगेको थिएन् जतिबेला सन् २०१३ को हिउँदमा फिनल्याण्डमा मलाई पहिलो कामका लागि भनसुन गर्दिनुभएका दाजु राजन सुवेदीले, तिम्रो जत्तिकै गम्भीर त होईन् तर सिधा प्रश्न गर्नु भएथ्...

मेरो एउटा साथी छ (हुनुहुन्छ)

 " नीराजन, मेरो बेस्ट फ्रेन्ड हो ।" जन्मेर २६ वर्ष बिताएको देश नेपालमा मलाई यस्तो भन्ने कोही थिएन् । तर यतै फिनल्याण्ड आइपुगेपछि,  मलाई यस्तो भन्ने एक जना भेट्टिएकी थिइन् ।  जोसँग बसेर एकै कप चिया वा कफि पिएकै थिइँन्, मैले । मनभरीका बह न मैले उनीसँग केहि पोखेकै थिएँ, न त उनले विशेष केही त्यस्त्तो साझा गरेकी थिइन् मसँग । तर मलाई चिन्ने र मसँग सम्पर्कमा रहेका धेरै साथीभाइसँग उनले सुनाउन बिर्सेकी रहिन्छिन् कि निराजन उनको बेस्ट फ्रेन्ड हो ।  यो पढ्दै गर्दा यहाँलाई लाग्ला, कि आफूलाई बेस्ट फ्रेन्ड बताउने साथीका सम्बन्धमा लेख्ता पनि यसले किन भूतकालको प्रयोग गर्यो ? प्रश्न स्वभाविकै हो तर मेरो जवाफ अलिकति अस्वभाविक लाग्न सक्ला यहाँलाई । कि मलाई बेस्ट फ्रेन्ड भन्ने उनको, खासमा म  फ्रेन्ड पनि थिइँन् । न उनी थिइन्, मेरो कुनै त्यस्तो विशेष मित्र । बस्, हाम्रो सामान्य चिनजान मात्र थियो । केहि मानिसहरू हुँदारहेछन्, जो सामान्य चिनजानलाई मित्रताको नाम दिदाँरहिछन्, उनले जस्तै । अनि कोही यस्ता पनि हुँदा रहिछन् कि जोसँग हामी विशेष सामिप्यतामा भएको ठानेका हुन्छौं, तर उनीहरूका ...

बोई, बार्ह वर्षमा खोलो किन फर्किएन् ?

हिजो भर्खर जस्तो लाग्छ, २७ औं वसन्तमा हिड्दै गरेको म विना कुनै योजना देश छाडेर परदेश हिडेको । आज १२ वर्ष नाघिसकेछ, परदेश भनिएको ठाम देशजस्तै अनि देश ठानिएको ठाम परदेशजस्तै भएको । मेरी बोइ भन्नुहुन्थ्यो, "बार्ह बर्षमा खोलो फर्किन्छ ।" बार्है बर्ष वितिसकेछन्, म मान्छे भएर होला सायद आफूले आएको बाटैबाटो घर फर्किन नसकेको ! बोइ नफर्किने गरी गएको पनि ५ वर्ष त नाघिसकेछ, सायद अझै हुनुहुन्थ्यो भने फोन गरेर म सोध्दो हुँ, - बोइ बार्ह वर्षमा खोलो कसरी फर्किन्छ ? सिकाइमाग्दो हुँ फर्किने सुत्र, शिरोपर गर्दो हुँ ती सुत्रहरू र लाग्दो हुँ ढोडेनीको पक्की पुल तरेर किनारै किनार तेर्सिएर घैयारासम्म अनि अलिकति माथि उक्लिएर हाम्रा जिजुको पालादेखिको हाम्रो स्थायी ठेगाना उही ढुंगेपाली टोलमा । छिर्दो हुँ आफ्नै मेहनतले बनाएको साढे दुई तले पक्की घरको दैलोभित्र ।           दिनहरू यस्ता पनि थिए, जहिले म कविताहरू लेख्ने गर्थेँ । मेरा कविताहरूमा देश छाड्नेहरूलाई स्वदेशमैं बस्नु भनेर आव्हान हुने गर्थे । अहिले म तीनै कविताहरूका पात्र बनेर आफैले बाँच्नु परेको परिस्थितीलाई पचाउने प्रयत्न गर्दै...

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...