Skip to main content

गलतलाई म गलत भन्छु, म गलत भए मलाई सच्चाऊ

हामीले अर्को एउटा उत्कृष्टता हासिल गरेछौं । धेरै मानिसहरूले यसलाई अभूतपूर्व संयोगका रूपमा ब्याख्या पनि गरेँ । केहि बुझक्कीहरूले भने - अब नेपालले फड्को मार्यौ । अनि केहिले सुझाए - यसमा पृथक टिप्पणी गरिनु नकारात्मकताको अर्को एउटा पोयो फुकाउनु हो । मैले फेरि पनि भने - कोही कसैको केही थियो भनेर सहानुभूतिपूर्वक उसलाई कुनै पदमा निर्वाचित गराउनु, ल्याइनु प्रजातान्त्रिक चरित्र पक्कै थिएन । होईन । र, यो लोकतान्त्रिक मुलुकको एउटा यस्तो दुर्भाग्य बनेको छ कि केही मानिसहरू कसैको कोही भएकै कारणले सांसद बनाइएका छन्, मन्त्री बनाईए र पछिल्लो परिघटना हामीले देख्यौं - (जननेता) कुनै पार्टीका संस्थापक भएकै नाताले बिध्या भण्डारी राष्ट्रपति पदमा निर्वाचित पनि हुनुभो ।

भर्खरै जारी संविधानको संरक्षकत्व गर्ने देशको प्रमुख ओहोदामा एक महिलाको उदयले मलाई पनि प्रफुल्ल पार्नु पर्ने थियो । म पनि भक्कानिनुपर्ने थियो - भावविह्वल हुनुपर्ने थियो । हर्षोल्लास् मनाउनु पर्ने थियो । तर अहँ यो विकसित घटनाक्रमले मलाई कुनै हिसाबले गौरभान्वित बनाउन सकेको छैन । म पूर्वाग्रही भएको पनि हैन, यस्तो फरक विचार आउनुका पछाडी केही आधारहरू छन् । म त्यसै बहकिएको हैन ।

आठ वर्षको थिएँ म जतिखेर मदन भण्डारीको हत्या भएको थियो । चार कक्षामा पढ्थे । सबै नबुझे पनि केही बुझेको थिएँ मैले । आफ्नो बुबा संलग्न दलको सर्वोच्च नेताको रहस्यमय हत्याले मलाई भावुक नबनाउने कुरै थिएन । मलाई याद छ, धेरै दिन बुबा घर फर्किनुभएन । सुनिन्थ्यो - विरोधस्वरूप सदरमुकाममा बा र उहाँका साथीहरू मशाल जुलुश बाल्दै हुनुहुन्थ्यो । कसैको पुत्ला जलाउँदै हुनुहुन्थ्यो । निष्पक्ष छानबिनको माग गर्दै एक स्वतन्त्र छानबिन आयोगको माग पनि गरियो । सरकारले गठन गरेको आयोगमा चित्त नबुझेपछि पार्टीकै छानबिन आयोग पनि गठन गरियो । हात्ति आयो! हात्ति आयो! फुस्स!! भने झैं त्यो आयोगले पनि केहि माखो मारेन । बरू मदनको मृत्युले बिध्या र पार्टीको राजनीतिलाई अपुरणीय क्षति हैन अतुलनिय मुनाफा दियो । संसदीय निर्वाचनमा बिध्याले निवर्तमान प्रधानमन्त्रीलाई चुनाव हराईन । त्यो सदाशयताको मतले उनको राजनीतिको गोरेटो अझ फराकिलो हुँदै गयो । अतः साइकलमा सवार गर्ने स्वर्गीय पतिकी धर्मपत्नीलाई यस्तो असीम सौभाग्य जुर्यो - कि उनी अब करोडौं पर्ने कारगेडमा देशको संरक्षकका नाताले सवार हुनेछिन । ठीक यहि बेला, मलाई घोचिरहने विषय के हो भने पटक पटक राज्य संचालनको प्रमुख हिस्सेदार बनेको पार्टी र स्वंय पनि सार्वजनिक लाभको पद धारण गर्ने अबसर प्राप्त गरेकी रहस्मयी हत्याकाण्डमा मारिएका ब्यक्तिकी पत्नीका नाताले निष्पक्ष छानबीन र त्रुटीरहित प्रतिवेदनको माग उनले किन बुलन्द पारिनन् ? उनी कुन त्यस्तो परिबन्धमा परिन जसले उनको आवाज पछिल्लो दुईदशकदेखि आफैभित्र गुमनाम छ ? म स्तब्धः छु ।

यसको अलावा, पछिल्ला केहि वर्षदेखि एक जिम्मेवार दलको जिम्मेवार राजनैतिक नेतृत्वमा रहँदा उनीले आफूमा नेतृत्वदायी खुबीको कति विकास गरिन भन्ने पनि महत्वपूंर्ण हुन्छ । एउटा पछिल्लो बहस कार्यक्रम साझा सवालमा प्रस्तुत हुँदा उनले अपनाएको शैली एक सचेत ब्यक्तिका नाताले मेरा लागि त्यो कतै शोभनीय र ग्राह्य थिएन । प्रश्नकर्ताको प्रश्नलाई सुन्दै नसुनी एकोहोरो आफ्नै मात्र विचार लादिरहने उनको उक्त शैलीले मलाई निकै नै दुखित तुल्याएको थियो । छलफलकै क्रममा उनी थुप्रैपटक तर्कहरूबाट बाहिर निस्किनु पर्ने अवस्थाहरू सृजना भए । तर्कको सहि उठान र अवतरण गर्न नसक्दा उनको तात्कालिक मनोविज्ञान निकै असन्तुलित र झिंझ्याँटलाग्दो प्रतित हुन्थ्यो । नेतृका हिसाबले विकसित घटनाक्रम र जनताका आवश्यकताको उपयुक्त बोध गर्न नसक्नु के त्यो उनको महत्वपूर्ण कमजोरी होईन ?

महिला अधिकार र स्वतन्त्रताका विषयमा भण्डारीलाई परम्परागत ढाँचाको विचारशैलीको पक्षपोषकका रूपमा पनि चित्रित गरिएको छ, र यो निराधार आरोप मात्र पनि होईन । विभिन्न सार्वजनिक बहसहरूमा उनका प्रस्तुतीहरूमा यस्तो छनक पाइने गरिन्छ । विश्व भूमण्डलीकरणसँगै विषय, विचार र सोंचहरूमा महत्वपूर्ण फेरबदल भएका छन् । र, ती निकै ओजपूर्ण, संवेदनशील र पृथकरूपमा उन्नत हुँदै आएका छन् । मलाई लाग्छ, महिला भएका नाताले हाम्रा नवनिर्वाचित राष्ट्रपति यस विषयमा सजग हुने नै छिन् ।

अन्त्यमा, राष्ट्रपति पदमा एक जना कुनै पात्र निर्वाचित हुनुले हामीमा पैदा गर्ने उत्साहको ज्वरोले देश र जनताको जीवनमा खास प्राण कहिल्यै पनि संचार गर्दैन । त्यसो हुन्थ्यो त ऐतिहासिक रूपले गणतन्त्र नेपालको पहिलो राष्ट्रपति एक फरक सम्प्रदाय (यस अर्थमा कि अभिजात वर्ग वा सम्प्रदायबाहिर) को निर्वाचित हुँदा पनि शासक वर्ग र आम जनसमुदायको सोचमा तात्विक भिन्नता ल्याउन नसक्नुका कारण म निश्चित छु कि देशले एक महिलालाई राष्ट्रपतिका रूपमा पाउँदैमा यसले कुनै तात्विक भिन्नता ल्याउने छैन । हामी त्यतिन्जेलसम्म दुई चिरामा यसैगरी विभाजित हुनेछौं जहिलेसम्म हामीले साँचो रूपमा रूपान्तरणको प्रयासको थालनी गर्ने छैनौं । जहिलेसम्म शक्ति, पैसा र स्रोतसम्पन्नहरूको जयजयकारमा आफ्ना उर्जाशिल समय खेर फालिरहनेछौं । म यत्ति भन्छु - फुरूक्क हैन जिम्मेवार बनौं, अन्धभक्त हैन, सचेतक बनौं । अबुझ, अनदेखा नबनौं, रूपचन्द्र विष्टले भने झैं - थाहा पाऔ भातमाराहरू !

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

नांगो नाच, यौनधन्दा र राजधानी

मैले मेरो देशका बारेमा गर्व गर्दा अब गौतम बुद्ध, सगरमाथा, एकसिंगे गैंडा, जैविक विविधताले भरिपूर्ण देश वा जिउँदी देवी कुमारीको नाम लिनुपर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन् । हामी अराजकता र उच्छृङ्खलताको सगरमाथा चढिसकेका छौं अब किन फोकटमा अरु अरु बहानामा नेपाली भएकोमा गर्व गर्नु ?! मैले यहाँ उल्लेख गर्न चाहेको सन्दर्भ मेरो पछिल्लो पटकको काठमाडौं भ्रमणको हो । यहाँले बुझिसक्नु भयो होला, काडमाडौं फगत हाम्रो देशको प्रशासनिक वा राजनैतिक राजधानी मात्र रहेन् । त्यो गुण्डाहरुको राजधानी हो, त्यो आन्दोलनकारीको राजधानी हो, हत्या, हिंसा र लुटपाटमा निमग्न अपराधीहरुको राजधानी हो । अनि राजधानी हो त्यो डान्स बारका नाममा नांगै नाच्ने तरुनी र उनीहरुका स्तन, नितम्ब वा हातको एक पटकको स्पर्शका लागि कामातुर बृद्ध सेठ र साहुहरुको पनि । मैले यसपटक यस्ता चार पाँच डान्सबारको भ्रमण गर्न पाएँ कि न जसको कुनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनमा विज्ञापन नै देखिन्छन् न त त्यहाँ हुने कर्तुतका बारेमा तिनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनका हेडलाइनहरु लेखिन्छन वा वाचिन्छन् ! न त ती ठाउँहरुमा समाजमा शान्ति, अमनचयन र सुव्यवस्थाको ठेक्का पाएका ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...

गेष्टहाउस, यौन ब्यवसाय र कानुन

फोटो गुगल बाट सर्च गरि राखिएको हो । मेरो ख्यालमा हाम्रो नेपाली समाजमा सबभन्दा बढि गलत ढंगले ब्याख्या गरिने विषय केहि छ त, त्यो यौन सम्बन्धि सन्दर्भ नै हुनुपर्छ । मानिसहरू यौनका विषयमा यति गम्भिर देखिन्छन् कि कोही व्यक्तिको कोही युवतीसँग उठबस बढ्न थाल्यो भने मान्छेहरू उनीहरूका विषयमा टिकाटिप्पणी गर्न एकदमै लालयित हुन्छन् । राम्रा/नराम्रा, जायज/नाजायत हरेक किसिमका टिप्पणीहरू हुन पुग्दछन् । अझ कुनै पनि व्यक्ति यौनका मामलामा कमजोर देखियो भने त झन उसको दीनदशा बिग्रयो भन्ने जाने हुन्छ । मानौं उसले यति ठूलो अपराध गरेको छ कि जिन्दगीभर उ क्षमायोग्य मान्छे हुनै  सक्तैन । भन्न त मान्छेहरू भन्छन्, यौन प्राकृतिक कुरा हो । जैविक आवश्यकता हो । र, यसको आवश्यकतालाई कसैले पनि नकार्न सक्तैन । तर मान्छेहरू जब कोहीला ई  यौनका विषयमा खुल्न थालेको पाउँछन् अनि फेरि फरक बन्न पुग्छ, उनीहरूको दृष्टिकोण । अब यौन न त प्राकृतिक कुरा नै हुन्छ न त जैविक आवश्यकता नै । मान्छेहरू यसला ई  सामाजिक संस्कार अनि मूल्य र मान्यतासित जोडेर हेरिदिन्छन् । अरू त अरू एक बलात्कृत नारीको विवशताको समेत खिल्ली उडाउन ...

प्रचण्ड, निशानी, र हामीहरू

' राती दश बजेको आलर्म सेट गर्नु, ठ्याक्कै टाइममा हस्तमैथुन गर्नुपर्छ । '  ब्यक्तिको नाम ट्याग गरेर उनले फेसबुकमा भित्तेलेखन सम्प्रेषण गर्ने गर्थे । उनको भित्तेलेखनमा अंकित ब्यक्ति उनका हितैषी मित्र हुन होइनन् त्यो मेरो सरोकारको कुरो रहेन् । किन्तु, धवलागिरिका पत्रिकाहरूमा स्तम्भकारको परिचय स्थापित गरिसकेका उनको स्तरको ब्यक्तिले फेसबुकमा यस्ता भित्तेलेखनहरू सम्प्रेषण गर्नु कत्तिको उचीत थियो भन्ने मेरो प्रश्न हो ।   पछिल्ला दिनहरूमा एउटा राम्रै चर्चा बटुल्न सफल अनलाइन पत्रिकाहरूमा प्रचण्ड लक्षित लेखहरू मार्फत स्थापित लेखकको परिचय बनाएका उनलाई माथि उल्लेखित उट्पट्याङ यौनजन्य खुराक फेसबुकमा पस्केका कारण केहि फेसबुके साहित्यकारहरूले यौन कविको उपनाम पनि भिरा ई दिए । र, उनी जबरजस्त यौन कविको छवि निर्माणको दिशामा अग्रसर हुन थाले । धन्य अनलाइन पत्रिकाले उनला ई  यौन कवि हुनबाट बचाए, र एउटा परिचय बनाइ दिए- दिल निशानी मगर । निशानीको लेखन शैली विशिष्ट छ । त्यो एकदम जबरजस्त छ । सुन्दर बान्की परेका वाक्य गठन र उस्तै वाचनप्रिय शब्दको छनौटमा उनको शिल्पमाथि डा. गोविन्द भट्टरा ई ...