Skip to main content

विद्वान एनआरएन र भुँइमान्छे


एउटा सामान्य आग्रह थियो त्यो, जसको मैले अति नै असामान्य जवाफ पाएको थिएँ । इतिहास नभैसकेको अस्ति भर्खरको सन्दर्भ हो त्यो । गैरआवासीय नेपालीहरूको संस्था जस्ता संगठनहरूमा लोकतान्त्रिक मात्र नभै सृजनशील अभ्यासहरूलाई आत्मसाथ गरिनुपर्छ भन्ने मेरो ठनाई हो । त्यसैकारण, मैले मेरो सामान्य बुझाई सामाजिक सञ्जालमा राखेको थिएँ - को नयाँ ? को पुराना ? जोसँग ‘नेतृत्व गर्न सक्ने क्षमता मसँग छ’ भन्ने आत्मविश्वास छ भने त्यो जोसुकै होस् लोकतान्त्रिक प्रक्रियाबाट चुनिएर नेतृत्वमा आउने अवसर उसले पनि पाउनुपर्छ । के आफ्नो आत्मविश्वासको परख गर्न नपाउने उसले?   म आफू भुँइमान्छे भन्ठान्छु, त्यसैले मेरा बुझाईहरूमा सिमितता छन् भन्न मलाई कुनै अप्ठ्यारो लाग्दैन । तर म भुँइमान्छेको भुँइप्रश्नको जवाफ एक जिम्मेवार ब्यक्तिले गैरजिम्मेवार तरिकाले दिएको भान भएपछि, मैले यो ब्लग लेख्दैछु । मेरो नेपाली भाषाको सम्प्रेषणमा मित्रको अंग्रेजी भाषामा जवाफ पाएपछि, अंग्रेजी साहित्यमा आफू अध्ययनरत क्याम्पसको सर्वोत्कृष्ट नतिजासहित स्नातक गरेको मेरो अहम रन्थियो नै, मैले अंग्रेजी जवाफको लागि मित्रलाई अंग्रेजीमा नै जवाफ फर्काइसकेको छु । तर त्यसले मात्र धित मरेन । माफ गर्नुहोला । 

गैआनेसं फिनल्याण्डको जिम्मेवार पद सम्हालिसक्नु भएका मित्रलाई Intelligent हुनू भनेको अंग्रेजी भाषामा हल्काफुल्का ज्ञान राख्नु भन्ने वैरागलाग्दो भान परेजस्तो लागेपछि, मलाई यत्ति चाँहि भन्नु मन लाग्यो कि यो अंग्रेजी शब्दको मुल ल्याटिन शब्दको खास अर्थ Understanding हो, जसको नेपालीमा अर्थ हुन आउँछ - बुझ्नु । अब कति चाँहि विदेशिएका नेपालीहरू होलान जसले गैर आवासीय नेपाली संघको बारे नबुझेका होउन ? अझ, फिनल्याण्डको सन्दर्भमा यस्तो संख्या कति होला ? खैर यस बिषयमा धेरै टाउको नदुखाउ होला । तर महत्वपूर्ण प्रश्न यो छ कि अहिलेसम्म कति फिनल्याण्डबासी नेपालीहरू मेरा मित्रको सक्षम वा योग्य ब्यक्तिको परिभाषाभित्र अटाउन सकिएन होला । वा तपाइँ हामी कति जना त्यस्ता अयोग्यहरू छौं होला, जुन मेरो मित्रलाई लागिरहेछ ?

म यसो गम खान्छु, मेरा मित्रजस्ता क्षमतावान व्यक्तित्वहरूले अटसमटस भएको गौरवशाली संस्थाको किन यस्तो कन्तविजोग भएको होला ? जुन संस्थाको नाम लिदाँ अधिकांश नेपालीहरू नाक थुन्छन ? मानौं कि मैले एनआरएनए भन्दा एकैपटक मेरो मुखबाट मरेको मुसाको दुर्गन्ध मिसिएको श्वास अनि चाकबाट १०० प्रतिशत नै हाइड्रोजन सल्फाइड भएको अपानवायू निस्किएको छ । त्यस्तो अवस्था ल्याउने संस्थाभित्र बस्नुभएका खास खास इन्टेलिजेन्टहरूको कारण हो या बाहिर बसेका हामीजस्ता अयोग्यहरूको कारण ? म त्यसै त्यसै गम खान्छु । अझ हास्यास्पद कुरा त विद्वान नै विद्वानले भरिएको संस्थाका ब्यक्तिहरूले संस्थाकै विधान अध्ययन गर्नु हुँदो रहेनछ । चंगाचेटमा चंगा उडाउन गएका युवा विधार्थीहरूलाई जिम्मेवार पदाधिकारीले नै विधार्थीहरूले पनि भोट (मत) खसाल्न पाउँछ भनेको खबर मेरा कानमा परेका दिनदेखि म त्यसै त्यसै वैरागिएको छु । अनि भन्न मन लाग्छ, कठै तिम्रा विद्वता ! तिम्रा योग्यता !

संस्था यान्त्रिक नहोला, म पूर्ण यान्त्रिक हुनुपर्छ भन्ने पनि ठान्दिनँ । उसो त संस्था पूर्ण भावनात्मक पनि हुँदैन होला नी ? संस्थाको सुधार तथा विकासका बारे कुरा उठाउँदा मित्रहरू सधैं भन्ने गर्नुहुन्छ, 'हामी कामकाजी मान्छेहरू पनि हो, हामीले फुर्सदमा संस्थालाई समय दिएका छौं । जे जति गर्न सकेका छौं, त्यसका लागि हामीप्रति आभारी हुने गर्नुस ।' अत्यन्तै भावनात्मक कुरा झिकेर, संस्थाको कार्यकारी पदमा रहेर आफूले निर्वाह गर्न नसकेको कर्तव्यप्रति लज्जाबोध गर्ने कि अनुग्रहित हुन अरूलाई आग्रह गर्ने ? यसो भन्दै गर्दा, संस्थामा रहेर जे जति गर्न सक्नुभएको छ, त्यसका लागि यहाँहरूप्रति म कृतज्ञता नरही रहन सक्दिनँ । तरपनि के यहाँहरूका प्रयासहरू पर्याप्त थिए त ? छन ? प्रश्न गर्न पाइने कि नपाइने ? भुँइमान्छेहरूका प्रश्नहरू आउँदा नहडबडाउनुस् मित्रहरू, तर भुँइका प्रश्नहरूको जवाफ आकाशमा खोजेर पाइँदैन, यति त बुझिदिनुस् । यति त मानिदिनुस् कि तपाइँहरू कसैलाई पनि आज प्रश्न गर्ने कसैले पनि जोरजबस्ती गरेर संस्थामा पठाएका त थिएनन । जो जो जानुभो, आफ्नै मर्जिले पुग्नु भो । र, यो पनि मानिदिनुस्, कि संस्थामा फुर्सदको समय उपयोग गर्न हैन, संस्थाको आवश्यकता अनुसार फुर्सद निकालेर पुग्नुपर्छ । 

अन्त्यमा, विधानमा भएका अप्ठ्यारा गाँठाहरूलाई फुकाउन सामूहिक प्रयास गर्ने वातावरण मिलाउनुस । कम्तिमा पनि एकपटक आफ्ना अपार विद्वताका बाबजुद भएका तमाम प्राविधिक एवं व्यवहारिक गल्तिहरूका लागि संस्थागत क्षमायाचना गर्नुस् । संस्थालाई दुईचार मान्छेहरूको गफ्फा लगाउने अड्डाभन्दा माथि उठाएर फिनल्याण्डमा रहेका नेपालीहरू चाहे ति कुक या क्लिनर हुन, ड्राइभर या डाक्टर हुन, लेक्चरर वा लेखक हुन, विधार्थी वा विशेषज्ञ हुन यी सम्पूर्णका लागि भरलाग्दो मञ्चका रूपमा विकास गरौं । प्रश्नसँग डराएर हैन, उत्तर दिन जिम्मेवार भएर अगाडि आउने साहससहित अधिकांशसँग हातेमालो गरेर अगाडि बढ्ने साहस भएको जिम्मेवार नेतृत्वको खोजीमा म मात्र हैन धेरैजसो नेपालीहरू अझै पनि उहि आकाशमुनि श्वास फेरिरहेका छौं । हामीलाई मरेका लाशहरू नठानिदिनुस् हजुर । 

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

नांगो नाच, यौनधन्दा र राजधानी

मैले मेरो देशका बारेमा गर्व गर्दा अब गौतम बुद्ध, सगरमाथा, एकसिंगे गैंडा, जैविक विविधताले भरिपूर्ण देश वा जिउँदी देवी कुमारीको नाम लिनुपर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन् । हामी अराजकता र उच्छृङ्खलताको सगरमाथा चढिसकेका छौं अब किन फोकटमा अरु अरु बहानामा नेपाली भएकोमा गर्व गर्नु ?! मैले यहाँ उल्लेख गर्न चाहेको सन्दर्भ मेरो पछिल्लो पटकको काठमाडौं भ्रमणको हो । यहाँले बुझिसक्नु भयो होला, काडमाडौं फगत हाम्रो देशको प्रशासनिक वा राजनैतिक राजधानी मात्र रहेन् । त्यो गुण्डाहरुको राजधानी हो, त्यो आन्दोलनकारीको राजधानी हो, हत्या, हिंसा र लुटपाटमा निमग्न अपराधीहरुको राजधानी हो । अनि राजधानी हो त्यो डान्स बारका नाममा नांगै नाच्ने तरुनी र उनीहरुका स्तन, नितम्ब वा हातको एक पटकको स्पर्शका लागि कामातुर बृद्ध सेठ र साहुहरुको पनि । मैले यसपटक यस्ता चार पाँच डान्सबारको भ्रमण गर्न पाएँ कि न जसको कुनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनमा विज्ञापन नै देखिन्छन् न त त्यहाँ हुने कर्तुतका बारेमा तिनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनका हेडलाइनहरु लेखिन्छन वा वाचिन्छन् ! न त ती ठाउँहरुमा समाजमा शान्ति, अमनचयन र सुव्यवस्थाको ठेक्का पाएका ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...

गेष्टहाउस, यौन ब्यवसाय र कानुन

फोटो गुगल बाट सर्च गरि राखिएको हो । मेरो ख्यालमा हाम्रो नेपाली समाजमा सबभन्दा बढि गलत ढंगले ब्याख्या गरिने विषय केहि छ त, त्यो यौन सम्बन्धि सन्दर्भ नै हुनुपर्छ । मानिसहरू यौनका विषयमा यति गम्भिर देखिन्छन् कि कोही व्यक्तिको कोही युवतीसँग उठबस बढ्न थाल्यो भने मान्छेहरू उनीहरूका विषयमा टिकाटिप्पणी गर्न एकदमै लालयित हुन्छन् । राम्रा/नराम्रा, जायज/नाजायत हरेक किसिमका टिप्पणीहरू हुन पुग्दछन् । अझ कुनै पनि व्यक्ति यौनका मामलामा कमजोर देखियो भने त झन उसको दीनदशा बिग्रयो भन्ने जाने हुन्छ । मानौं उसले यति ठूलो अपराध गरेको छ कि जिन्दगीभर उ क्षमायोग्य मान्छे हुनै  सक्तैन । भन्न त मान्छेहरू भन्छन्, यौन प्राकृतिक कुरा हो । जैविक आवश्यकता हो । र, यसको आवश्यकतालाई कसैले पनि नकार्न सक्तैन । तर मान्छेहरू जब कोहीला ई  यौनका विषयमा खुल्न थालेको पाउँछन् अनि फेरि फरक बन्न पुग्छ, उनीहरूको दृष्टिकोण । अब यौन न त प्राकृतिक कुरा नै हुन्छ न त जैविक आवश्यकता नै । मान्छेहरू यसला ई  सामाजिक संस्कार अनि मूल्य र मान्यतासित जोडेर हेरिदिन्छन् । अरू त अरू एक बलात्कृत नारीको विवशताको समेत खिल्ली उडाउन ...

प्रचण्ड, निशानी, र हामीहरू

' राती दश बजेको आलर्म सेट गर्नु, ठ्याक्कै टाइममा हस्तमैथुन गर्नुपर्छ । '  ब्यक्तिको नाम ट्याग गरेर उनले फेसबुकमा भित्तेलेखन सम्प्रेषण गर्ने गर्थे । उनको भित्तेलेखनमा अंकित ब्यक्ति उनका हितैषी मित्र हुन होइनन् त्यो मेरो सरोकारको कुरो रहेन् । किन्तु, धवलागिरिका पत्रिकाहरूमा स्तम्भकारको परिचय स्थापित गरिसकेका उनको स्तरको ब्यक्तिले फेसबुकमा यस्ता भित्तेलेखनहरू सम्प्रेषण गर्नु कत्तिको उचीत थियो भन्ने मेरो प्रश्न हो ।   पछिल्ला दिनहरूमा एउटा राम्रै चर्चा बटुल्न सफल अनलाइन पत्रिकाहरूमा प्रचण्ड लक्षित लेखहरू मार्फत स्थापित लेखकको परिचय बनाएका उनलाई माथि उल्लेखित उट्पट्याङ यौनजन्य खुराक फेसबुकमा पस्केका कारण केहि फेसबुके साहित्यकारहरूले यौन कविको उपनाम पनि भिरा ई दिए । र, उनी जबरजस्त यौन कविको छवि निर्माणको दिशामा अग्रसर हुन थाले । धन्य अनलाइन पत्रिकाले उनला ई  यौन कवि हुनबाट बचाए, र एउटा परिचय बनाइ दिए- दिल निशानी मगर । निशानीको लेखन शैली विशिष्ट छ । त्यो एकदम जबरजस्त छ । सुन्दर बान्की परेका वाक्य गठन र उस्तै वाचनप्रिय शब्दको छनौटमा उनको शिल्पमाथि डा. गोविन्द भट्टरा ई ...