Skip to main content

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भिन्न शैलीमा सार्वजनिक हुँदै गएको म देख्तैछु । 

Sanitizer को गलत हिज्जेसहितको स्यानिटाइजर टनेल
कोरोनाको संत्रास नेपालमा भित्रिदै थियो, तर म्याग्दीमा यसको त्रास दुईचार दिन पहिले नै फैलिदोक्रममा थियो । चराचर जगतकाबारे सर्वविज्ञ दुईचार विद्वत महात्माहरू जीवित रहेको स्थानमा, यस्तो हुनु स्वभाविक पनि हो । उसो त ती केहि मान्छेहरू छन जसलाई केहि गर्न कसैको अनुमति चाहिदैन । मलाई यस्तो लाग्ने गर्छ - लुईस चौधौं अझै त्यो खाल्डोमा जिउँदै छन । उनी आफ्ना उत्तराधिकारीहरू मार्फत गर्न (भन्न हैन) लगाइरहेछन - राज्य नै म हुँ, म नै राज्य हुँ । कोरोनाको संत्रास फैलिदै थियो, इटालीमा मान्छेहरू मर्दै थिए, म्याग्दीका हाम्रा वैज्ञानिकहरूलाई लाग्यो, मान्छे इटालीमा हताहत हुन थालिसके, ढिलो गर्नुहुन्नँ अब । रातारात हातलाई किटाणूरहित बनाउने घरेलु सिप पत्ता लगाईछाडे । यता यी घरेलु उपाय बनाएर जनता बचाउँदै (दिग्भ्रमित बनाउँदै) थिए, उता अमेरिकी बैज्ञानिकहरू हातलाई किटाणू रहित बनाउने भनिएको विभिन्न अमेरिकी घरेलु उपायका बारे चिन्ता ब्यक्त गर्दै थिए । उनीहरू भन्दै थिए, घरमा नै बनाइने यी घरेलु विधीमा प्रयोग हुने साधनहरूको अवैज्ञानिक निर्मलीकरण विधीले उल्टै भाइरस, फन्गाइ अनि ब्याक्टेरियाको घुलन हुन सक्छ । अझ घरेलु विधीमा अल्कोहलको आवश्यक मात्राका बारे हुने अज्ञानताका कारण घरेलु स्यानिटाइजर प्रभावहिन त छन नै बरू उल्टै एलर्जिक जेल हुन सम्भावना रहन्छ । हाम्रातिर बैज्ञानिकहरूले बिधी चाँहि पत्ता लगाए, किन्तु प्रक्रिया कत्तिको वैज्ञानिक थियो? त्यसको प्रयोगले के कस्तो प्रभाव पार्यो भन्ने खोजमा लागेनन । किनकी, ती सब तिनका चेतनाभन्दा माथिका कामहरू थिए । त्यसकारण, उनीहरूले ती त्यत्तिकै छाडे । सायद, कतिलाई बिक्री हुन नसकेका आफ्ना घडेरीका टुकडाहरूको तनाव थियो होला, कतिलाई बैंकको किस्ताले सताउन थाल्यो होला । त्यसपछि ती घरेलु विधीका भ्रमहरूबाट मुक्त भए । 

उदार मन भएका हाम्रा विद्वानहरू त्यतिमा मात्र रोकिने कुरा भएन । केहि वर्षपहिले शारीरिक स्वस्थताका लागि साइकलमा सवार हुनुपर्छ भन्दै दुईचार दिन साइकिल कुदाएका एक अर्का सज्जन, लसुन अदुवाको रसले कोरोना भगाउने जिकिर गर्दै थिए । सायद केहि मान्छेले ती सज्जनले पत्ता लगाएको यस्तो अचूक उपाय पनि पक्कै अबलम्बन गरे नै होलान । खैर, त्योभन्दा पनि ताजुब मलाई  त्यतिखेर  लाग्यो जब कोही फेरि निस्के क्लोरिनको झोल बोकेर गाउँ गाउँ, गल्ली गल्ली डिसइन्फेक्ट गर्न । सामाजिक संजालमा वाहीवाहीको भेलबाढी नहुने कुरै भएन । फोस्रो सम्मानमा छात्ति भ्वाक्क फुलायो, अनि क्लोरिनले भरिएको ट्याकंर बोकेर कुद्न थाल्यो । न अहिलेसम्म एक जना संक्रमित भएको तथ्याङ्क छ, न नै तत्काललाई त्यस्तो जोखिम देखिन्थ्यो । रत्नेचौरको चाैरले मात्र हैन दरबाङको कुइनेटोको खिर्रोको बुटोले समेत क्लोरिनको स्वाद चाख्न पाए । थाहा छैन, त्यो झोलले कति करोड कोरोना भाइरसलाई निस्तेज पारे या कति मान्छेलाई के असर गर्यो । थाहा यत्ति मात्र छ - मान्छेहरूले क्लोरिनको असैह्य दुर्गन्ध निशुल्क सुँघ्न चाँहि पाए । कति भाग्यमानि म्याग्देलीहरू, जसले क्लोरिनको गन्ध सुँघ्न पाए !

बेनी खाल्डोमा एउटा प्रवृति झ्याँङगिदो क्रममा छ, जाठो प्रवृती अर्थात जान्ने र बाठो । केहि मानिसहरू यो प्रवृतिको लिगेसी बोकेर हिडिरहेछन, जसका उत्तम दिमागहरूबाट अनेक अनेक उपायहरू उत्पत्ति हुन्छन ।  हात सफा राख्ने घरेलू झोलदेखि, कोरोना भगाउने पेय पत्ता लगाउँदै गाउँका डहरादेखि बजारका गल्लीलाई भाइरसमुक्त पार्न क्लोरिनको झोल छर्कनेसम्मको उपाय अपनाउँदा समेत जिल्लाबाहिर रहेका जिल्लाबासीहरू जिल्ला भित्रिदा भने उनीहरूसँग कोरोना पनि भित्रिने सम्भावना अझै रहेको देखियो । अतः चौधसय चालीस मिनेट सामाजिक संजालमै समय बिताउने हाम्रा वैज्ञानिकहरूको आँखा कोरोनाको उदगम स्थल वुहानका सडकमा गाडीलाई भाइरसमुक्त बनाउन प्रयोग गरिने सुरूङमा परे । अनि यीनका उन्नत मस्तिष्कबाट एउटा गज्जपको उपाय निस्कियो - मान्छेहरू माथि क्लोरिनको झोल छर्ने उपाय! विद्वानहरूलाई लाग्यो, भारतको प्रहरीले जस्तो रासयनिक झोलको पिच्कारी पो हान्नुभएन, फलामका डन्डीमा प्लास्टिकको खोलको छानो छाएर बनेको सुरूङमा मान्छे पसाएर यो झोल छर्किनूमा के अमिल्दो छ र? त्यहि माथि, विज्ञानको सामान्य जानकारीसम्म नराख्ने पत्रकारहरू छन, यिनलाई समाचार चाहिएको छ, छाप्दिहाल्ने भए । छापि पनि हाले । सामाजिक संजालमा फोटो छाउने भो, समाजसेवाको असंख्य चाङमा फेरि अर्को नवीन (?) काम पनि थपिने भो । गज्जप त त्यतिबेला भो, जब किअन्ततिर बैज्ञानिकहरू आफ्नो खोजहरूको परिक्षण ल्याबमा त्यो पनि व्यवस्थित तरिकाले गर्छन, हाम्रा वैज्ञानिकहरूले प्रायः खोजको अनुसन्धान आफैमाथि गरिरहेका छन । अर्थात, यसको परिणाम के निस्कन्छ भन्ने यीनलाई पहिल्यै थाहा छ । हैन यी विद्वान हुन कि अन्तरयामी? म बबुरो बिलखबन्दमा परेको छु ।

चार्ल्स बुकोस्कीले आफ्नो एक कृति पोस्ट अफिसमा लेखेका छन, के तिमी दुनियाँले कस्तो बन्नुपर्छ भन्नु भन्दा पहिले नै तिमी को थियौं ? भन्ने याद गर्न सक्छौ ?  त्यस्तै, आज मैले लेख्नुपर्ने भएको छ, मान्छेलाई कसरी झुक्काएर कम दाममा उसका घर घडेरी फुत्काएर रातारात छ आठ लाख कुम्लाउने भन्ने दिमागले, कसरी हुन्छ - आफ्नो गैर समाजवादी व्यवसायको साम्राज्य विस्तार गर्ने अनि बाहिरचाँहि साम्यबादी समाज निर्माणको नेता बन्ने भ्रमपूर्ण यथार्थले थिचिएकाले या सकेसम्म सबै खोला, नाला, खोल्साखोल्सीको दोहन गर्ने तर पर्यावरणको संरक्षण भाँडमा जाओस् भन्ने मस्तिष्क लिएर सार्सकोभ २ जस्ता मानव सभ्यता नै संकटमा पार्न सक्ने नवीन भाइरसबाट सुरक्षित हुने उपायहरूबारे सोच्न भ्याइदैन । कृपा गरेर आफ्नो व्यवसाय वैधानिक अनि व्यवसायिक मूल्यमा आधारित रहेर गरिदेऊ । समाजमा तिमीले गर्न सक्ने योगदान यो भन्दा बढि अर्को के हुन सक्छ ?

#Covid19 #Myagdi #Beni_coronavirus

Comments

  1. Worth reading dai. Your article are always best.
    -Ram

    ReplyDelete
  2. कतिले पढ्लान ?? कतिले बुझ्लान ??? दाई मूल्यांकन गर्ने हैसियत राख्दिन । ����

    ReplyDelete
  3. मन छुने र हँसाउने लेख, यथार्थ झल्किएको छ!

    ReplyDelete

Post a Comment

प्रतिक्रिया ब्यक्त गर्दा सभ्य र सुसंस्कृत शैली प्रयोग गर्नका लागि सम्पूर्णमा सविनय अनुरोध गर्दछु ।

लोकप्रिय पोष्टहरू

अनि रोशन भाइले टिपेछन् ६ बाल्टिन बेरी

गएको साल, हेर्दै कलिला देखिने दुई जना ठिटाहरू तिक्कुरिला रेल बिसौनीको कुनामा मस्त चुरोटको पफ लिदैं गरेका बेला, "भाइहरू नेपाली हो ?" भनेर मैले सोधेको थिएँ । मेरो प्रश्न भुँइमा झर्न नपाउँदै, आफूले तान्दै गरेको चुरोट आफ्नो साथीलाई दिदैँ, झन कलिलो देखिने ठिटोले भनेथ्यो, "हो दाई । कसरी पो ठम्याउनु भो ?"  दुई फरक मुहारको बनोट लिएका मानिसहरू सँगै बसेर एउटै चुरोट तान्दैछन् भने ती पक्कै नेपालीहरू हुनुपर्छ, त्यसमाथि तिमीहरू नेपाली मैं बातचित गर्दै थियौ नी त । मेरो जवाफ सुनेपछि त्यो ठिटोले कपाल कन्याउँदै भनेथ्यो, "हाउ दाजु पनि, सारै मजाको पो हुनुहुदोँ रहिछ !" मैले बात मार्न खोज्दा, निसंकोच बात मार्न खोज्ने ठिटो त पूर्वतिरको लिम्बु भाइ रहेछन् । अनि खासै बात मार्न नचाहने चाँहि रहिछन् - काठतिरका बाहुन भाइ ।  त्यो दिन ती भाइहरू हेलसिन्कीबाट सवा घण्टाको रेल यात्रामा पुगिने ठाउँबाट काम पाइने आशामा साथीलाई भेट्न आएका रहेछन् । आफूलाई भेट्न निम्ता दिएको साथीसँग भेट  नभएपछि  कामको खोजीमा हेलसिन्की झरेका उनीहरूलाई  आफू बस्ने ठाउँतिर फर्कने क्रममा मैले भेट्न पुगेको थिएँ । छोटो भ...

घर कहाँ हो दाजुको ?

अन्तिम पटक ह्वाट्स एपकलमा तेर्ह मिनेट कुराकानी भएको ठ्याक्कै तीन महिनापछि ह्वाट्स एपमा तिमीलाई मेरो पछिल्लो ब्लग पोष्टको लिंक साझा गरेथेँ, करिब तीन हप्तापछि आजै बुनेले मीठो टिप्पणीसहितको सन्देश प्रवाह गर्ने क्रममा अम्रिकाबाट सोधी पठायौ, "Dai, I have a question, where is home? Nepal or Finland?" सायदै बुने तिम्रो प्रश्न यत्तिमै मात्र सक्किन्थ्यो भनेपनि मैले सजिलै भनिदिन सक्थेँ होला जसरी हाम्रै म्याग्दीका लोकगायक खड्ग गर्बुजाले आफ्नो ' पिरती ' एल्बमको एक गीतमा सोध्दा प्रश्न, "घर कहाँ हो मायालु?" कति सजिलै जवाफ दिएथीन् गायिकाले, "हिमालको काखैमा ।" तर तिम्रो प्रश्नमा जवाफ मात्र दिएर पुग्थेन्, त्यसले अन्तःस्करणको भाव पनि जान्न चाहन्थ्यो किनकी त्यसमा तिमीले थपेर पठाएथ्यौ - "What is your feeling since you've lived so many years in Finland?" म फिनल्याण्ड टेकेको वर्षदिन पनि त पुगेको थिएन् जतिबेला सन् २०१३ को हिउँदमा फिनल्याण्डमा मलाई पहिलो कामका लागि भनसुन गर्दिनुभएका दाजु राजन सुवेदीले, तिम्रो जत्तिकै गम्भीर त होईन् तर सिधा प्रश्न गर्नु भएथ्...

मेरो एउटा साथी छ (हुनुहुन्छ)

 " नीराजन, मेरो बेस्ट फ्रेन्ड हो ।" जन्मेर २६ वर्ष बिताएको देश नेपालमा मलाई यस्तो भन्ने कोही थिएन् । तर यतै फिनल्याण्ड आइपुगेपछि,  मलाई यस्तो भन्ने एक जना भेट्टिएकी थिइन् ।  जोसँग बसेर एकै कप चिया वा कफि पिएकै थिइँन्, मैले । मनभरीका बह न मैले उनीसँग केहि पोखेकै थिएँ, न त उनले विशेष केही त्यस्त्तो साझा गरेकी थिइन् मसँग । तर मलाई चिन्ने र मसँग सम्पर्कमा रहेका धेरै साथीभाइसँग उनले सुनाउन बिर्सेकी रहिन्छिन् कि निराजन उनको बेस्ट फ्रेन्ड हो ।  यो पढ्दै गर्दा यहाँलाई लाग्ला, कि आफूलाई बेस्ट फ्रेन्ड बताउने साथीका सम्बन्धमा लेख्ता पनि यसले किन भूतकालको प्रयोग गर्यो ? प्रश्न स्वभाविकै हो तर मेरो जवाफ अलिकति अस्वभाविक लाग्न सक्ला यहाँलाई । कि मलाई बेस्ट फ्रेन्ड भन्ने उनको, खासमा म  फ्रेन्ड पनि थिइँन् । न उनी थिइन्, मेरो कुनै त्यस्तो विशेष मित्र । बस्, हाम्रो सामान्य चिनजान मात्र थियो । केहि मानिसहरू हुँदारहेछन्, जो सामान्य चिनजानलाई मित्रताको नाम दिदाँरहिछन्, उनले जस्तै । अनि कोही यस्ता पनि हुँदा रहिछन् कि जोसँग हामी विशेष सामिप्यतामा भएको ठानेका हुन्छौं, तर उनीहरूका ...

बोई, बार्ह वर्षमा खोलो किन फर्किएन् ?

हिजो भर्खर जस्तो लाग्छ, २७ औं वसन्तमा हिड्दै गरेको म विना कुनै योजना देश छाडेर परदेश हिडेको । आज १२ वर्ष नाघिसकेछ, परदेश भनिएको ठाम देशजस्तै अनि देश ठानिएको ठाम परदेशजस्तै भएको । मेरी बोइ भन्नुहुन्थ्यो, "बार्ह बर्षमा खोलो फर्किन्छ ।" बार्है बर्ष वितिसकेछन्, म मान्छे भएर होला सायद आफूले आएको बाटैबाटो घर फर्किन नसकेको ! बोइ नफर्किने गरी गएको पनि ५ वर्ष त नाघिसकेछ, सायद अझै हुनुहुन्थ्यो भने फोन गरेर म सोध्दो हुँ, - बोइ बार्ह वर्षमा खोलो कसरी फर्किन्छ ? सिकाइमाग्दो हुँ फर्किने सुत्र, शिरोपर गर्दो हुँ ती सुत्रहरू र लाग्दो हुँ ढोडेनीको पक्की पुल तरेर किनारै किनार तेर्सिएर घैयारासम्म अनि अलिकति माथि उक्लिएर हाम्रा जिजुको पालादेखिको हाम्रो स्थायी ठेगाना उही ढुंगेपाली टोलमा । छिर्दो हुँ आफ्नै मेहनतले बनाएको साढे दुई तले पक्की घरको दैलोभित्र ।           दिनहरू यस्ता पनि थिए, जहिले म कविताहरू लेख्ने गर्थेँ । मेरा कविताहरूमा देश छाड्नेहरूलाई स्वदेशमैं बस्नु भनेर आव्हान हुने गर्थे । अहिले म तीनै कविताहरूका पात्र बनेर आफैले बाँच्नु परेको परिस्थितीलाई पचाउने प्रयत्न गर्दै...