Skip to main content

सरकारी साहबहरू, राज्यप्रणाली अनि झिंगाहरू

यो ब्लग पढिरहँदा कतिपयलाई नमज्जा लाग्नसक्छ, लागोस् । तर आफ्ना विचारलाई निस्पृह गर्नु आवश्यक ठानेकाले यो ब्लग लेख्दैछु । यो ब्लग यस कारण पनि लेख्नु आवश्यक ठानेँ कि आम मानिसहरूले आफ्ना भूमिका र दायित्वका बीचको भिन्नता थाहा पाउनै पर्छ । मानिसहरूले यो पनि बुझ्नुपर्छ कि राज्यप्रणाली भन्दा माथि देशको कार्यकारी समेत हुँदैन, दुई चार करोडका कारोबार अनि चार पाँचजना अरौटे भरौटे अघिपछि लगाउनेहरूको कुरै भएन । अतः तीनले मात्र हैन आम मान्छेहरूले पनि बुझ्नु जरूरी छ, नागरिकको सेवामा राज्यप्रणाली जिम्मेवार हुन्छ, कोही कसैको लहड होईन ।

उसो त देशभर यो विषय सामान्य अभ्यासमा नै छ । तर म्याग्दीमा यो अति सामान्यकृत गरिएको छ । मानिसहरूलाई न राज्यको भूमिकाका बारे ज्ञात छ, न उनीहरूले आफ्ना दायित्वका बारे बोध नै गरेका छन । यसो किन पनि भो भने पछिल्ला बर्षहरूमा बेनी खाल्डोको साँघुरो घेराभन्दा फराकिलो सोंच निर्माणमा समाजमा चिनिएका (फेसबुके पहिचान) हरू नै असमर्थ रहे । बरू उनीहरू नै सहज राज्यप्रणालीलाई जबरजस्त निकम्मा बनाउन लागिपरेका छन । मलाई सबभन्दा खेद (😒) त ती सरकारी साहबहरूप्रति छ,  जसले नेपाल सरकारको नुन खाएर जिल्लाका केहि तथाकथित 'जी'हरूको सेवा गर्छन । यो खेदजनक कृयाकलापले हाम्रो राज्य संयन्त्रलाई खोस्टो बनाउँदै गएको छ । के खोस्टो संयन्त्रमाथि आममानिसको आस्था सधैं उस्तै रहन्छ त? दुर्भाग्यवशः त्यस्तो हुँदैन । त्यसकारण, कुन महाशयले कस्तो समाजसेवा गरेर राज्यलाई कत्रो गुण लगाउनुभो भन्ने नभैं महत्वपूर्ण यो छ कि राज्यप्रणालीले संकटको सामना गर्नलाई नागरिकलाई कस्तो सहायता गर्यो ? अझ त्यो भन्दा गहन विषय के हामीले त्यस्तो प्रणाली विकास गर्न नागरिकका तर्फबाट हुनुपर्ने खबरदारी गर्यौ त? वा, दुई चार कामको तस्बीर सामाजिक संजालमा छरप्रष्ट पार्दै आफ्नो नायकत्वको रूमानी संसार सृजना गर्दैछौं ?

के हामीले चाहेको राज्यप्रणालीमा आफूलाई समस्या पर्दा फलानोजीलाई सम्पर्क गर्ने हो ? के हामीहरू जनताको यावत समस्याको निकास राज्यको संयन्त्रमा नभै टाँकुरे साइँला, टुकिघरे जेठा वा भिमसेन टोलका कान्छासँग छ भन्ने विश्वास बाड्न चाहिरहेका छौं ? बिरामी अस्पताल पुर्याउने एम्बुलेन्सका लागि १० अंकको मोबाइल नम्बर थिचेर फलानो संस्थाको ढिस्कानालाई फोन गरेर डाक्नुपर्ने ? कस्तो दुर्भाग्य लिएर मानिसहरू बाँच्न विवश छन ? एम्बुलेन्स माग्ने निम्छरो र उपलब्ध गराउने चैं महान दाता बन्ने भाष्य कहिलेसम्म निर्माण गर्ने हो ? कहिलेसम्म संस्थैपिच्छे एम्बुलेन्स अनि एम्बुलेन्सपिच्छे फरक फरक १० अंकको मोबाइल नम्बर सम्झनुपर्ने हो ? यस्तो सामान्य समस्या सम्बोधनका लागि सरकारले यत्रो वर्ष खेर फालेको छ, अहिले बल्ल एकिकृत एम्बुलेन्स सेवाको अवधारणा सारेको छ । यस्तो किन भयो त ? किनकी, बिरामी मान्छेलाई अस्पताल पुर्याउन महान (!) आत्माहरू इतिहासदेखि वर्तमानसम्म देशैभरी भडकिरहेछन् ।

अघिल्लोदिन सम्चार लेखिन्छ - मान्छेले भोकै बस्नुपर्यो, भोलीपल्टदेखि महान (!) आत्माहरू छटपटिन थाल्छन् । सहयोग रकम आव्हान गर्दै फेसबुकका भित्ताहरू रंग्याउँछन्, विदेशतिर बस्ने म्याग्देलीहरूको खल्तीभित्र मानवताको काउँसो छिर्छ,  दुईचार हजार नपठाएसम्म त्यो काउँसोले मन चिलाइराख्न छाड्दैन । उता खाल्डोमा घाममा भुँडी सुकाएका भ्यागुताहरूको तेस्रो नेत्र खुल्न थाल्छ । तीनले अरूबाट उठाएको रकमी सहयोगको खास प्रभावभन्दा बढ्ता फेसबुके प्रचारको प्रभाव विशेष बनाउन थाल्छन् । यता गोजीभित्र काउँसो छिराएकोहरूको चिलाई बिस्तारै नामेट हुँदै जान्छ, उता घामको न्यानो पाएको भुँडीको हड्डी हाँस्छ । हड्डीमात्र हाँस्दैन, महान (!) आत्माले झन बढी फुल्ने मौका प्राप्त गर्दछ । देशका नयाँ राजाले तीन बर्ष भो कोही पनि जनता भोकै बस्नुनपर्ने गुड्डी हाँकेको तर जिल्लामा आफ्नै भारदारहरूले भोका जनताका भोक मेटाउनका लागि कत्रो कष्ट खेप्नुपरेको छ महाराजलाई पत्तो छैन । राज्यप्रणालीलाई निकम्मा कसले बनाउँदैछ? कुरो छर्लङ्गै छ !

जिल्लामा राज्यप्रणालीको निकम्मापन हिजोदेखि आजसम्म बिस्तारै बिस्फारित हुँदै गएको छ । यो लगभग धरासयी हुने अवस्थामा पुगेको छ । सरकारी साहबहरूले बेलैमा गम्भीर नहोइदिने हो भने राज्यप्रणाली माथिको यो तारन्तारको आक्रमण यसै रोकिनेवाला छैन । जिल्ला भित्रिदा पाइने खाँदा र अबिर जिल्ला बाहिरिदा मिल्ने अबिर र फूलमालाको भारले साहबहरूलाई नथिचोस् । किनकी, ती 'सीनोमा भन्किने झिंगा' जस्ताहरूले यहाँहरूलाई माला पहिराएको भएपनि, उन्नेहरू साहबहरूलाई साँच्चिकै समानयोग्य ब्यक्तित्व ठान्छन, ती माला उन्नेहरू परिवर्तन चाहने वर्गहरू हुन । साहबहरू नै रोज्नुस् - सेवा माला उन्नेहरूको गर्ने या माला पहिराउनेहरूको ?!

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

नांगो नाच, यौनधन्दा र राजधानी

मैले मेरो देशका बारेमा गर्व गर्दा अब गौतम बुद्ध, सगरमाथा, एकसिंगे गैंडा, जैविक विविधताले भरिपूर्ण देश वा जिउँदी देवी कुमारीको नाम लिनुपर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन् । हामी अराजकता र उच्छृङ्खलताको सगरमाथा चढिसकेका छौं अब किन फोकटमा अरु अरु बहानामा नेपाली भएकोमा गर्व गर्नु ?! मैले यहाँ उल्लेख गर्न चाहेको सन्दर्भ मेरो पछिल्लो पटकको काठमाडौं भ्रमणको हो । यहाँले बुझिसक्नु भयो होला, काडमाडौं फगत हाम्रो देशको प्रशासनिक वा राजनैतिक राजधानी मात्र रहेन् । त्यो गुण्डाहरुको राजधानी हो, त्यो आन्दोलनकारीको राजधानी हो, हत्या, हिंसा र लुटपाटमा निमग्न अपराधीहरुको राजधानी हो । अनि राजधानी हो त्यो डान्स बारका नाममा नांगै नाच्ने तरुनी र उनीहरुका स्तन, नितम्ब वा हातको एक पटकको स्पर्शका लागि कामातुर बृद्ध सेठ र साहुहरुको पनि । मैले यसपटक यस्ता चार पाँच डान्सबारको भ्रमण गर्न पाएँ कि न जसको कुनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनमा विज्ञापन नै देखिन्छन् न त त्यहाँ हुने कर्तुतका बारेमा तिनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनका हेडलाइनहरु लेखिन्छन वा वाचिन्छन् ! न त ती ठाउँहरुमा समाजमा शान्ति, अमनचयन र सुव्यवस्थाको ठेक्का पाएका ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...

गेष्टहाउस, यौन ब्यवसाय र कानुन

फोटो गुगल बाट सर्च गरि राखिएको हो । मेरो ख्यालमा हाम्रो नेपाली समाजमा सबभन्दा बढि गलत ढंगले ब्याख्या गरिने विषय केहि छ त, त्यो यौन सम्बन्धि सन्दर्भ नै हुनुपर्छ । मानिसहरू यौनका विषयमा यति गम्भिर देखिन्छन् कि कोही व्यक्तिको कोही युवतीसँग उठबस बढ्न थाल्यो भने मान्छेहरू उनीहरूका विषयमा टिकाटिप्पणी गर्न एकदमै लालयित हुन्छन् । राम्रा/नराम्रा, जायज/नाजायत हरेक किसिमका टिप्पणीहरू हुन पुग्दछन् । अझ कुनै पनि व्यक्ति यौनका मामलामा कमजोर देखियो भने त झन उसको दीनदशा बिग्रयो भन्ने जाने हुन्छ । मानौं उसले यति ठूलो अपराध गरेको छ कि जिन्दगीभर उ क्षमायोग्य मान्छे हुनै  सक्तैन । भन्न त मान्छेहरू भन्छन्, यौन प्राकृतिक कुरा हो । जैविक आवश्यकता हो । र, यसको आवश्यकतालाई कसैले पनि नकार्न सक्तैन । तर मान्छेहरू जब कोहीला ई  यौनका विषयमा खुल्न थालेको पाउँछन् अनि फेरि फरक बन्न पुग्छ, उनीहरूको दृष्टिकोण । अब यौन न त प्राकृतिक कुरा नै हुन्छ न त जैविक आवश्यकता नै । मान्छेहरू यसला ई  सामाजिक संस्कार अनि मूल्य र मान्यतासित जोडेर हेरिदिन्छन् । अरू त अरू एक बलात्कृत नारीको विवशताको समेत खिल्ली उडाउन ...

प्रचण्ड, निशानी, र हामीहरू

' राती दश बजेको आलर्म सेट गर्नु, ठ्याक्कै टाइममा हस्तमैथुन गर्नुपर्छ । '  ब्यक्तिको नाम ट्याग गरेर उनले फेसबुकमा भित्तेलेखन सम्प्रेषण गर्ने गर्थे । उनको भित्तेलेखनमा अंकित ब्यक्ति उनका हितैषी मित्र हुन होइनन् त्यो मेरो सरोकारको कुरो रहेन् । किन्तु, धवलागिरिका पत्रिकाहरूमा स्तम्भकारको परिचय स्थापित गरिसकेका उनको स्तरको ब्यक्तिले फेसबुकमा यस्ता भित्तेलेखनहरू सम्प्रेषण गर्नु कत्तिको उचीत थियो भन्ने मेरो प्रश्न हो ।   पछिल्ला दिनहरूमा एउटा राम्रै चर्चा बटुल्न सफल अनलाइन पत्रिकाहरूमा प्रचण्ड लक्षित लेखहरू मार्फत स्थापित लेखकको परिचय बनाएका उनलाई माथि उल्लेखित उट्पट्याङ यौनजन्य खुराक फेसबुकमा पस्केका कारण केहि फेसबुके साहित्यकारहरूले यौन कविको उपनाम पनि भिरा ई दिए । र, उनी जबरजस्त यौन कविको छवि निर्माणको दिशामा अग्रसर हुन थाले । धन्य अनलाइन पत्रिकाले उनला ई  यौन कवि हुनबाट बचाए, र एउटा परिचय बनाइ दिए- दिल निशानी मगर । निशानीको लेखन शैली विशिष्ट छ । त्यो एकदम जबरजस्त छ । सुन्दर बान्की परेका वाक्य गठन र उस्तै वाचनप्रिय शब्दको छनौटमा उनको शिल्पमाथि डा. गोविन्द भट्टरा ई ...