Skip to main content

सरकार, गुलाफको भाषा बुझिदेऊ !

ब्लगिङको नियमितताबाट केहि दिन विश्राम लिने विचार त थिएन, तर अवस्था त्यस्तै सृजना भैदियो । उसो त आफ्ना नीजि जीवन उति लेख्दिनँ म ब्लगमा म लेख्नलाई केहि न केहि "ईश्यु" को खोजीमा हुन्छु । र, ती पाइरहेकै हुन्छु । फेरि ब्लगको नाम छनौट गर्ने बेलामा पनि अलिकति होस पुर्याउन सकेनछु कि भन्ने लागेको छ । जसले गर्दा, म मेरो नीजि ब्यथाहरू "सापेक्ष बुझाई" को नाम मन्तिर उसैगरी लिपीबद्द गर्न सकिरहेको छैन जसोगरी म केहि अन्य राजनैतिक र सामाजिक मुद्दाहरूमा केन्द्रित भएर आफ्ना सापेक्ष बुझाईहरू पस्कन्छु । हुन त केहि पहिला देखि आफ्ना लेखाईहरूलाई "लेवल" पनि दिएकै हुँ, नदिएको हैन् जस्तो कि "नीजि कुनो" तर त्यसको प्रयोगमा म उति गम्भीरतापूर्वक लाग्न सकिनँ सायद, फलतः मेरा नीजि भोगाई, जीवन र अनुभूतिहरू उति पस्कन सकेको छैन । अब छिट्टै म सामाजिक वा राजनैतिक विषयवस्तुको टिकाटिप्पणीहरू कम, नीजि समस्या, त्रुटी र अनूभूतिहरूमा समालोचना गर्न अझ अरू केन्द्रित हुने प्रयत्न गर्नेछु । तर आज भने एउटा सामाजिक मुद्दाका बारेमा सानो टिप्पणी पस्कन्छु -

देशको हाल बेहाल मैले भनिरहनु पर्दैन, अखबारहरूले मला त्यसै बताइरहेछन् । विशेषगरी अखबारहरूका अनलाइन संस्करणहरू मेरा लागि समाचारका निर्विवाद एकमात्र स्रोत हुन । र, कहिले काही खबरहरू फेसबुक लगायतका सामाजिक सञ्जालबाट पनि प्राप्त भएका छन् । समाचारका यी स्रोतहरू प्रायशः मला नकारात्मक घटनाहरूमात्र जानकारी गराउँछन् - जस्तो बैङ्कका कर्मचारीको मिलेमतोमा बैङ्क लुटिएको, अरू सामान्य चोरीका खबरहरू देखि महिलामाथि भएका हिंसाका कहालीलाग्दा समाचारहरू । लोडसेडिङ् बृद्दिको समाचार, पिउने पानीको समस्या, राजनैतिक असहमति, दण्डहिनता, चक्काजाम र बन्दहडताका खबरहरू त हुने नै भए, यी केहि वर्षदेखि सयौं पटक दोहोरिएका खबरहरू - सुन्दासुन्दा कान पनि पाकिसक्यो । तर हिजो मैले एउटा सुन्नलायकको खास समाचार पढ्न पाएँ एउटा खबरपत्रिकाको अनलाइन संस्करणमा, समाचार थियो - गुलाफ र बन्दुकका सम्बन्धमा । 

मला लाग्थ्यो हामीहरू आन्दोलनका स्वरूपहरू भनेका चक्काजाम, तोडफोड र बन्द हडतालहरू मात्र हुन । ती बाहेक अरू विकल्पै छैनन् ! तर पछिल्लो समय बढ्दै गएको महिला हिंसा र त्यस सम्बन्धी घट्नामा हुने गरेका राजनैतिक संरक्षण एवं दण्डहिनताको विरोधमा स्वत स्फूर्त सडकमा उत्रेका युवाहरूले अकुपाइ बालुवाटार नामदिएर जुन आन्दोलन गरिरहेछन् त्यस क्रममा विरोधको सृजनात्मक शैलीले मला चाँहि छोएको छ (छुनुपर्ने सरकारला थियो) । एकदिन सुने यस आन्दोलनमा ऐक्यबद्भता जनाउँदै एक कलाकारले तस्बीर प्रदर्शन गरिछन् त्यो पनि महिला हिंसाला मुख्य केन्द्रबिन्दु बनाएर । कोमल र भावुक हृदयको हुँ भनि दावी गर्ने प्रधानमन्त्री त पक्कै पुग्नु भएन होला- विचरा भावुक मान्छे ती कारूणिक तस्बीर टाँगिएका ठाउँमा जानु पनि भएन, :( किन्तु, देशमा शान्ति, सुरक्षा, अमनचयन, समानता र न्यायको राज्य हुनुपर्छ भन्ने मान्यता बोक्ने कुन कुन नेताहरू त्यहाँ पुगे त्यो चाँहि न म अड्कल गर्न सक्छु, न सायद हजुर नै ? तर विरोधको यो शैलीबाट अराजक राजनैतिक दलका उदण्ड भातृ संगठनहरूले चाँहि धेरै सिक्नु जरूरी छ । 

हुन त हामी नेपालीहरूमा सृजनात्मक सोंच कमै छ । हामीहरू चड्कन नखाएसम्म खास सचेत हुन जानेका पनि छैनौ । सायद त्यसकारण नै हाम्रा विधालयहरूमा एउटा विधार्थीला अनुशासित बनाउनका लागि लठ्ठीको प्रयोग एकमात्र निर्विकल्प साधन भएको हो कि ! :( खैर, मैले छलफल गर्न खोजको प्रसङ्ग चाँहि यो थिएन । खासमा अकुपाइ बालुवाटारको आन्दोलनमा प्रयोग गरिएको विरोध अर्को शैली पनि मला छोयो - त्यो शैली जुन - धर्नामा बसेकाहरूला भगाउन आएका सुरक्षाकर्मीहरूला गुलाफ बाड्ने काम थियो त्यो । बन्दुक समातिरहेकाहरूको हातमा एकाएक आन्दोलित युवाहरूले गुलाफ थमाइदिएछन् । बन्दुक समात्नेहरूले यसला के ठाने कुन्नी ? प्रधानमन्त्रीले पनि पक्कै यस विषयमा जानकारी त लिए होलान् । तर उनला यो नौटङ्की सिवाय अर्थोक केहि पनि लागेन होला ! 

बन्दुके राजमा विश्वास गर्नेहरू गुलाफको भाषा पनि त बुझ्दैनन् । र, डा. बाबुरामले पनि बुझ्नु जरूरी भएन् । तर जेभए पनि, यो स्वतःस्फूर्त सडकमा उत्रिएका, र खासमा विधीको शासन चाहने विशुद्द नेपाली नागरिकहरूको सृजनात्मक शैलीला सरकारले मनन गर्नु आवश्यक छ । नत्र, आममान्छेला लाग्नु स्वभाविकै हो - सरकार, सडकमा आगोको ज्वाला नदेखेन्जुल सुन्दैन् । सरकार ध्वंस र आतङ्क नफैलुन्जेल अनुभूत गर्दैन ! यसका साथसाथै विरोधको यो सृजनात्मक शैलीको प्रेरणाबाट आगतका विरोधका शैलीहरू पनि सृजनात्मक र शान्तिपूर्ण हुनुपर्छ ।
र, अन्तमा मेरो पनि आग्रह - सरकार, गुलाफको भाषा बुझिदेऊ !

Comments

  1. निराजन सर, देशको अवस्था वेहाल छ । लोडसेडिङ वढ्यको वढ्यै छ , खानेपानीको अभाव उस्तै छ , वाबुले नै आफ्नै छोरीलाई वलत्कार गर्न थालिसके । खै अरु के नै सुन्न लायक खवर छ र ? नेपालका नेता भनाउदा जुका भएर वसेका छन् देशलाई चुसि नै रहेका छन् । यस्तो अवस्था कहिल्यसम्म ? :(

    ReplyDelete
  2. म पनि निशब्दः छु । तर नेपालीहरू जाग्नु जरूरी छ ।

    ReplyDelete

Post a Comment

प्रतिक्रिया ब्यक्त गर्दा सभ्य र सुसंस्कृत शैली प्रयोग गर्नका लागि सम्पूर्णमा सविनय अनुरोध गर्दछु ।

लोकप्रिय पोष्टहरू

अनि रोशन भाइले टिपेछन् ६ बाल्टिन बेरी

गएको साल, हेर्दै कलिला देखिने दुई जना ठिटाहरू तिक्कुरिला रेल बिसौनीको कुनामा मस्त चुरोटको पफ लिदैं गरेका बेला, "भाइहरू नेपाली हो ?" भनेर मैले सोधेको थिएँ । मेरो प्रश्न भुँइमा झर्न नपाउँदै, आफूले तान्दै गरेको चुरोट आफ्नो साथीलाई दिदैँ, झन कलिलो देखिने ठिटोले भनेथ्यो, "हो दाई । कसरी पो ठम्याउनु भो ?"  दुई फरक मुहारको बनोट लिएका मानिसहरू सँगै बसेर एउटै चुरोट तान्दैछन् भने ती पक्कै नेपालीहरू हुनुपर्छ, त्यसमाथि तिमीहरू नेपाली मैं बातचित गर्दै थियौ नी त । मेरो जवाफ सुनेपछि त्यो ठिटोले कपाल कन्याउँदै भनेथ्यो, "हाउ दाजु पनि, सारै मजाको पो हुनुहुदोँ रहिछ !" मैले बात मार्न खोज्दा, निसंकोच बात मार्न खोज्ने ठिटो त पूर्वतिरको लिम्बु भाइ रहेछन् । अनि खासै बात मार्न नचाहने चाँहि रहिछन् - काठतिरका बाहुन भाइ ।  त्यो दिन ती भाइहरू हेलसिन्कीबाट सवा घण्टाको रेल यात्रामा पुगिने ठाउँबाट काम पाइने आशामा साथीलाई भेट्न आएका रहेछन् । आफूलाई भेट्न निम्ता दिएको साथीसँग भेट  नभएपछि  कामको खोजीमा हेलसिन्की झरेका उनीहरूलाई  आफू बस्ने ठाउँतिर फर्कने क्रममा मैले भेट्न पुगेको थिएँ । छोटो ...

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

बोई, बार्ह वर्षमा खोलो किन फर्किएन् ?

हिजो भर्खर जस्तो लाग्छ, २७ औं वसन्तमा हिड्दै गरेको म विना कुनै योजना देश छाडेर परदेश हिडेको । आज १२ वर्ष नाघिसकेछ, परदेश भनिएको ठाम देशजस्तै अनि देश ठानिएको ठाम परदेशजस्तै भएको । मेरी बोइ भन्नुहुन्थ्यो, "बार्ह बर्षमा खोलो फर्किन्छ ।" बार्है बर्ष वितिसकेछन्, म मान्छे भएर होला सायद आफूले आएको बाटैबाटो घर फर्किन नसकेको ! बोइ नफर्किने गरी गएको पनि ५ वर्ष त नाघिसकेछ, सायद अझै हुनुहुन्थ्यो भने फोन गरेर म सोध्दो हुँ, - बोइ बार्ह वर्षमा खोलो कसरी फर्किन्छ ? सिकाइमाग्दो हुँ फर्किने सुत्र, शिरोपर गर्दो हुँ ती सुत्रहरू र लाग्दो हुँ ढोडेनीको पक्की पुल तरेर किनारै किनार तेर्सिएर घैयारासम्म अनि अलिकति माथि उक्लिएर हाम्रा जिजुको पालादेखिको हाम्रो स्थायी ठेगाना उही ढुंगेपाली टोलमा । छिर्दो हुँ आफ्नै मेहनतले बनाएको साढे दुई तले पक्की घरको दैलोभित्र ।           दिनहरू यस्ता पनि थिए, जहिले म कविताहरू लेख्ने गर्थेँ । मेरा कविताहरूमा देश छाड्नेहरूलाई स्वदेशमैं बस्नु भनेर आव्हान हुने गर्थे । अहिले म तीनै कविताहरूका पात्र बनेर आफैले बाँच्नु परेको परिस्थितीलाई पचाउने प्रयत्न गर्दै...

कतै ती मेरा रमेश भाइ त हैनन् !

बेनीको बजार पुगेपछि बेनीलाई नै काखमा बेरेको पहाडलाई नै माथिपट्टी यसो चियाउने हो भने केहि गोरेटा बाटाहरू देखिन्छन् । सायद अहिले धर्सा मात्र बाँकी हुनन् किनकी अलि बर्षै पहिले नै त्यहाँ दुई चारवटा जेसिभी डोजरहरू दार्हा फिजाउँदै हिडिसकेका हुन् । अतःधर्सा जस्ता देखिने उहिलेका गोरेटाहरूको ढाड र टाउका चिथोर्दै अर्थाय (अर्थुङ्गे)को गाउँ हुँदै पाखापानीसम्म पुग्ने अलिकति कालोपत्रे समेत भएको सडक हुँदै अलिधेरै उकालो र अलि कति तेर्पाय बाटो सिटी सफारी चढेर जाने बेला हातमा लौरी समातेर कुनै बोकालाई 'धेर रिस नउठा है लम्काने, भोली फेरि नपर्साइकन तेरा गर्धनाँ मार हान्न नपरोस् !' भनेर यदि कोही अधबैंसे युवक सन्किदैँ छ भने तिनी सम्भवतः रमेश भाइ हुन सक्छन् । हैन भने, त्यतै कता बाटातिर जोरजाम पारेर केहि थान भटभटेहरू भ्यार भ्यार पार्दै गरेका  ओठ  निचोर्दा दूध झर्लान जस्ता अनुहार बोकेका ठिटाहरूलाई, 'कता हिड्न लाग्यौ ए, झोलेहरू हो ? मोज छ है तिमेरूलाई ? फ्रिमा मासु चिउरा रौसी बजाउन पाएकै छौ ।' भन्दै जिस्काए जस्तै गरेर नराम्ररी हपार्दै गरेको ती ठिटाहरू भन्दा अलि वयस्क युवा देख्यौ भने त्यो रमेश भाइ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...