अभाव, परदेश अनि अवसर

धेरै सफल र चर्चित ब्यक्तित्वहरुका बारेमा अध्ययन गर्दा मैले बुझेको सार तत्व हो – मानिसहरु चरम पीडामा हुँदा खारिने अवसर पाउँछन् । तर जो पीडाका बखत अतालिन्छन् अनि हतास मानशिकता लिएर गलत निर्णय लिन्छन् तिनीहरू फेरि कहिल्यै नउठ्ने गरि निस्तेज हुन्छन् । र, आज म यो यसकारण लेख्दैछु कि, मेरो उत्कट ईच्छा हो – यसले विदेशी भूमिमा संघर्ष र अभावका जीवन बाँचिरहेका मजस्तै हजारौं नेपालीहरुलाई एकपटक आफ्नो सामर्थ्यका बारेमा आँकलन गर्न प्रेरित गरोस् । एकजना जनवादी कवीले आफ्ना वीर योद्दाहरुलाई प्रेरित गर्नलाई  आफ्ना कवितामा उल्लेख गरेको अंशलाई सापटी लिएर म मेरा प्रिय मान्छेहरूलाई आग्रह गर्न चाहन्छु – एउटा क्रान्तिकारी बन्नका खातिर योद्धाले जस्तै आँधीबेहरी र हुरी आउँदा पनि सतिसाल झैं भएर डटेर चूनौतिहरूको सामना गर्न सक्नु पर्दछ । हामीले ख्याल गर्नुपर्ने शास्वत सत्य हो – संसारमा कसैको पनि जीवन सरल रेखामा यात्रा गरिरहेको छैन ! र, त्यसकारण पनि अहिले हामीले सामना गर्नु परेको दुःख, पीडा, अभाव र नैराश्यतालाई चिर्नु जरुरी छ । हामीले हाम्रै वरिपरीका मान्छेहरुबाट धेरै सिक्नु जरुरी छ । यो परदेशमा अभावको आक्रमणले हामीलाई क्षतविक्षत पारेको यो संगीन घडिलाई हामीले जीवन बुझ्ने अवसरका रुपमा प्रयोग गर्नु बुद्धिमानी हुन्छ ।

लगातार १८९ दिन बेरोजगारी दिन र रातहरु बिताएपछि एक अपरिचीत किन्तु दयावान दाजुका माध्यमबाट मैले काम गर्ने सुनौलो अवसर प्राप्त गरेको थिएँ – यहि मार्चको पहिलो सप्ताहबाट ! एकदिन उनै दाजुसँग प्रत्यक्ष भेटघाटका क्रममा दुखसुखका कुराहरू साटफेर हुँदै गर्दा उहाँले मलाई आफ्ना शुरुवाती दिनका संघर्षका अविरल भोगाईहरु छरपरस्टै पार्नुहुँदा म अवाँक रहेको थियो । ती साँच्चीकै कति कष्टप्रद भोगाईहरु थिए होलान ? जतिखेर यो फिनल्याण्ड नामको राज्यमा औंलामा गन्न सकिने नेपालीहरु मात्र थिए र केहि नेपाली विद्यार्थीहरु जो डेढ वर्षसम्म यहाँ पूर्ण बेरोजगार भएर बस्नुपरेको थियो ! उहाँले संघर्षका कथाहरु सुनाईरहँदा मैले सन् २००८ तिर अध्ययनका लागि बेलायत र अष्ट्रेलिया पुगेका नेपाली बिद्यार्थीहरुका दुखजिला दैनिकीका बारेमा सुनेका कथाहरु याद गरेँ - त्यो समय कलेजको शुल्क बुझाउन नसकेर कतिपय नेपालीहरू आफ्ना सपनाहरुलाई त्यसै थाँती राखेर नेपालमै फर्कन विवश थिए । अझ हृदयविदारक घटनाहरु यस्ता पनि सुनिए कि केहि नेपालीहरूले आफू त्यहाँ पुग्दा गरेको लगानी उठाउन नसक्ने स्थिती देखेर आत्महत्या सम्म गरे । ती पराजित हुन विवश नेपालीहरुले संघर्षका शुरुवाती चूनौतिहरुलाई डटेर सामना गर्न नसक्नुलाई म उनीहरुको नालायकीपन ठानुँ वा विवशता, तर यथार्थ के हो भने संघर्षको मैदानबाट भाग्न खोज्नेहरू कायर हुन र उनीहरुले विजयी हुने दक्षता राख्दैनन् । 

फिनल्याण्ड जस्तो निशुल्क अध्ययन गर्न सकिने देशमा उच्चशिक्षाका लागि आउने अवसर प्राप्त गरेका हामीहरु खासमा सौभाग्यशालीहरु हौं । कम्तिमा पनि कलेजमा तिर्नु पर्ने शुल्कको तनावबाट हामीहरु मुक्त छौं । त्यसकारण पनि आफ्नो अनावश्यक ब्यक्तिगत खर्चका शिर्षकहरु कटौती गरी मितव्ययीता अपनाउने हो भने अलिकति लामो समय बेरोजगारी हुनुको खास पीडा हुँदैन हामीलाई ! कम भन्दा कम खर्च गर्ने र बढि भन्दा बढि मानिसहरुसँग सम्पर्क विस्तार गर्न बानिको विकास गर्न सक्यौं भने त्यो हाम्रै हितका लागि हुनेछ । नबिर्सौ – बेरोजगार त हामी हिजो सक्षम हुँदा पनि थियौं त्यो पनि स्वदेशमा । यो त विदेश हो । न हामीसँग यहाँको श्रमबजारमा आवश्यक सीप र कौशलता छ, न नै दोहोरो सञ्चारका लागि फिनिस भाषामा हाम्रो दक्षता छ, फलस्वरुपः हामीले अपेक्षा गरेभन्दा केहि लामो समय बेरोजगारी हुनु परेको छ । तर यसको मतलब हामी सधैं बेरोजगारी नै रहिरहन्छौं भन्ने हैन । 

अंग्रेजीमा भनाई नै छ – एभ्री डग ह्याज इट्स डे ! हामी त झन मान्छे, कसो नउदाउँला सूर्य हाम्रो जीवनमा ?