Skip to main content

त्यो क्रान्तिकारी जो किन मुस्कुराइरहन्थ्यो ?!

मलाई क्रान्तिकारीहरू मन पर्छ । मलाई जल्लादहरू मन पर्दैन । क्रान्तिकारीहरू ती हुन जोसँग सर्वहारावर्गको उत्थानको सपना हुन्छ । परिवर्तनको विश्वास हुन्छ ! महान कम्युननिष्ट क्रान्तिकारी माओत्सेतुङले भने झैं “जनताबाट सित्तैमा सियो र धागो पनि नलिने” ती क्रान्तिकारीहरूलाई म साँच्चिकै प्रेम गर्दछु । सम्मान गर्दछु । तर, म जल्लादहरूलाई मन पार्दिन । ती जल्लादहरू जो उनीहरुका कुकृत्यहरूका विरोधमा आवाज उठानेहरूको घाँटी रेट्छन, टाङ च्यात्छन वा शुलमा टाङगछन् । तर क्रान्तिकारीहरू त्यसो गर्दैनन बरु परिवर्तनको विश्वासमा आफ्नो नीजि स्वार्थलाई परित्याग गरेर क्रान्तिमा होम्मिन्छन् ।

देश युद्धमा होमिएको बेलाको कथा हो यो जतिखेर म भर्खर क्याम्पस शुरु गर्दैथे ! युद्ध उत्कर्षमा पुगेको थियो । राज्यले धेरै निर्दोषहरुलाई विद्युतिय धरापमा प्रयोग हुने बारुद, सयमिटर तार र ग्रिनेडसहित भेट्टाउथ्यो र दोहोरो भिडन्तमा आतंकवादीहरु हताहत हुन्थे ! हो, यो त्यतिखेरको त्रासदीपूर्ण समयको कथा हो जतिखेर विद्रोहीहरु सुराकीको बिल्ला भिराएर आफूभन्दा फरक विचार राख्नेहरुको सफाया गर्दथे । र, त्यहिबेला नै मैले भेटेको थिएँ एउटा यस्तो क्रान्तिकारी योद्धा जसमा मैले कहिल्यै आक्रोश भेटिनँ । मेरो त्यो आदर्श ब्यक्तित्व जोसँग बसेर खुल्ला बहस गर्दापनि मैले आफू असुरक्षित भएको महशुस गरिनँ । अहँ, उनीसँग तर्क गर्दै गर्दा मैले कहिल्यै डराउनु परेन ! उनी अर्थात गमबहादुर श्रीष !

सानो गाँठीका, उसै त सेतो अनुहार झन त्यसमा पनि चमक भएका यी हेर्दै रहरलाग्दा भूमिगत मनुवा बेलाबखत हाम्रो घरमा पनि बास बस्न आईपुग्थे । कहिले एक्लै, कहिले साथी लिएर ! शुरुशुरुमा यिनी आउथे अनि मेरा कम्युनिष्ट आदर्श शिरोपर गरेका पिताजीसँग भलाकुशारी गर्दथे । उहाँहरुको कुरो प्रायः त्यहि नै हुन्थ्यो कि युद्धको ब्यवस्थापन भैसकेपछि वा भैनसक्दा पनि मिल्ने मुद्धाहरुमा कार्यगत एकता हुन सक्दछ । हुनुपर्दछ । तर पार्टीगत एकता असम्भवप्रायः नै छ । यसरी पिताजीसँग कुराकानी गरेर खानपिन गरीसकेपछि सुत्न चाँहि उनले मेरो कोठामा आउनुपर्ने हुन्थ्यो । कारण, हाम्रो घरमा पाहुनाको लागि सुत्नेकोठाको अभाव थियो । अनि उनीसँग मेरो भलाकुशारी चल्थ्यो । मैले उनलाई “अंकल” भनेर सम्बोधन गर्ने गर्दथेँ । मेरो प्रश्न हुन्थ्यो – अङ्कल यसरी कहिलेसम्म लुकीलुकी हिड्ने ? मुस्कानसहितको उनको जवाफ हुन्थ्यो – “ख्वै बाबु ! सायद जहिले हाम्रो आवाज राज्यले सुन्छ त्यहिलेसम्म होला नी !” मैले फेरि सोध्थेँ – “युद्धमा बाँचिन्छ नै भन्ने त हुँदैन, बेकारमा यस्तो मर्ने काममा किन लाग्नुभएको ? डर लाग्दैन ?” फेरि पनि उनले मुस्कुराउन नबिर्सिकनै जवाफ फर्काउथे – “मृत्यु ध्रुवसत्य छ । ढिलो चाडो सबैले मर्नुपर्छ ! फरक यत्ति हो – कसले कस्तो मृत्यु मर्यो ? क्रान्तिमा लड्दालड्दैको बलिदानीको अर्थ अतुलनीय हुन्छ बाबु !” मलाई क्रान्तिकारी त लुसुनका कथाहरु पढ्दाखेरी हुन मन लागेको थियो, तर कुरा बुझ्ने भएपछि अझ घरमा अस्थाई सेल्टरका लागि आउने विद्रोहीहरुसँगको संगतपछि त झन क्रान्तिकारी बन्ने ठूलै हुटहुटी लागेको थियो । तर मैले उनीहरुले भनेको जस्तो आफूले अध्ययन गरिरहेको औपचारीक शिक्षालाई बहिष्कार गरेर हिड्ने हिम्मत गर्न सकिनँ । जेहोस धेरै समयसम्म विद्रोहीहरुको आउजाउ चल्यो हाम्रो घरमा । 

एक जिल्ला स्तरीय एमाले नेताको हत्या भयो म्याग्दीमा । एउटा क्रुरर हत्या ! घाँटी सेरेर हत्या गरे कथित क्रान्तिकारीहरूले ! त्यहि हत्याको केहि समयपछि मेरा आदर्श कम्युनिष्ट नेता श्रीष र गिरी थरका अर्का एकजना विद्रोहीका कार्यकर्ता हाम्रो घरमा बास बस्न आए । बा, आमा, भाई र म पिढीमा बसिरहेका थियौं । अभिवादनको आदानप्रदान भएपछि उनीहरुले खाना खान आएको र बास चाँहि उपल्लाचौर बस्ने भन्ने कुरो सुनाए । हाम्रो बा झन्किनु भो – “सुराकी पनि नगर्ने, खुराकी पनि नदिने निर्णय भएको छ पार्टीको !” बाले यसरी सिधैं बोलेको मलाई मन परिरहेको थिएनँ । त्यो बखत मैले मेरो आमाको मुहारमा पनि हेरको थिएँ, आमाले पनि बाबाको कुरा सुनेपछि मुख बिगार्नु भएको थियो । खासमा बाबाले यसो भन्दा उहाँलाई अप्ठयारो पर्ला कि भन्ने चिन्ता थियो हामीलाई ! तर श्रीषको मुहारमा चाँहि कुनै पनि खालको आक्रोश भेटिएन । त्यो साँझ एकछिन गफ गरेर मुस्कानसहित मेरा एक आदर्श कम्युनिष्ट नेता गमबहादुर श्रीष उनका सहकर्मीसहित उपल्लाचौर हान्निए । उनको यो विनयशीलताले त्यसबखत मलाई साँच्चीकै नतमस्तक पारेको थियो । भूमिगत मान्छे, उनले भिर्ने गरेको झोलामा पेस्तोल पनि त हुन सक्थ्यो ! मेरो बाबाको सिधा र चेतावनीयुक्त भाषा मन नपारेर उनले जे पनि गर्न सक्थे नि !

द्धन्दकालको एउटा तिहारतिरको कुरो हो, उनको दलको भातृसंगठनका युवा र हाम्रो गाउँको एक युवाको जुवाको खालमा झगडा परेछ । दुईजना लड्दाखेरी हाम्रा गाउँका युवालाई चोट पनि लागेको थियो । प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार जुवा खेल्दै गरेकाहरुसँग जबरजस्ती जुवा बन्द गर्न पर्ने दवाव दिएपछि शुरु भएको पिटपाटमा दुवै जना घाईते भएका थिए । उनीहरुको घोषित नीति नै थियो उबेला कि जुवातास खेल्न वा खेलाउन नपाईने । तर यिनै क्रान्तिकारी नेता हुन जसले आफूहरुबाट केहि त्रुटी भएको बिनम्रतापूर्वक स्वीकार गरी हाम्रा गाउँका घाइते युवाको उपचारका लागि खर्च बापत २५ सय रुपैयाँ दिएका थिए । त्यो घटनापछि झन ममा यिनीप्रतिको सम्मान अझ अरु बढेर आयो ।

मलाई थाहा छैन, उनी खासमा एक ब्यक्तिका रुपमा कस्ता छन् ? एक नेताका रुपमा उनको ब्यवहार कस्तो छ ? तर यिनी म्याग्दीमा मैले भेटेका एउटै मात्र क्रान्तिकारी त्यस्ता नेता हुन जसको मुस्कानले मलाई धेरै पटक प्रेरित गरेको छ – शान्त बन्नका लागि ! उनी एउटा यस्तो क्रान्तिकारी योद्धा हुन भन्ने लाग्छ जो क्रान्तिको मैदानमा “गुलाफको फूल” बनेर मुस्कुराईरहेको छ !

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

नांगो नाच, यौनधन्दा र राजधानी

मैले मेरो देशका बारेमा गर्व गर्दा अब गौतम बुद्ध, सगरमाथा, एकसिंगे गैंडा, जैविक विविधताले भरिपूर्ण देश वा जिउँदी देवी कुमारीको नाम लिनुपर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन् । हामी अराजकता र उच्छृङ्खलताको सगरमाथा चढिसकेका छौं अब किन फोकटमा अरु अरु बहानामा नेपाली भएकोमा गर्व गर्नु ?! मैले यहाँ उल्लेख गर्न चाहेको सन्दर्भ मेरो पछिल्लो पटकको काठमाडौं भ्रमणको हो । यहाँले बुझिसक्नु भयो होला, काडमाडौं फगत हाम्रो देशको प्रशासनिक वा राजनैतिक राजधानी मात्र रहेन् । त्यो गुण्डाहरुको राजधानी हो, त्यो आन्दोलनकारीको राजधानी हो, हत्या, हिंसा र लुटपाटमा निमग्न अपराधीहरुको राजधानी हो । अनि राजधानी हो त्यो डान्स बारका नाममा नांगै नाच्ने तरुनी र उनीहरुका स्तन, नितम्ब वा हातको एक पटकको स्पर्शका लागि कामातुर बृद्ध सेठ र साहुहरुको पनि । मैले यसपटक यस्ता चार पाँच डान्सबारको भ्रमण गर्न पाएँ कि न जसको कुनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनमा विज्ञापन नै देखिन्छन् न त त्यहाँ हुने कर्तुतका बारेमा तिनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनका हेडलाइनहरु लेखिन्छन वा वाचिन्छन् ! न त ती ठाउँहरुमा समाजमा शान्ति, अमनचयन र सुव्यवस्थाको ठेक्का पाएका ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...

गेष्टहाउस, यौन ब्यवसाय र कानुन

फोटो गुगल बाट सर्च गरि राखिएको हो । मेरो ख्यालमा हाम्रो नेपाली समाजमा सबभन्दा बढि गलत ढंगले ब्याख्या गरिने विषय केहि छ त, त्यो यौन सम्बन्धि सन्दर्भ नै हुनुपर्छ । मानिसहरू यौनका विषयमा यति गम्भिर देखिन्छन् कि कोही व्यक्तिको कोही युवतीसँग उठबस बढ्न थाल्यो भने मान्छेहरू उनीहरूका विषयमा टिकाटिप्पणी गर्न एकदमै लालयित हुन्छन् । राम्रा/नराम्रा, जायज/नाजायत हरेक किसिमका टिप्पणीहरू हुन पुग्दछन् । अझ कुनै पनि व्यक्ति यौनका मामलामा कमजोर देखियो भने त झन उसको दीनदशा बिग्रयो भन्ने जाने हुन्छ । मानौं उसले यति ठूलो अपराध गरेको छ कि जिन्दगीभर उ क्षमायोग्य मान्छे हुनै  सक्तैन । भन्न त मान्छेहरू भन्छन्, यौन प्राकृतिक कुरा हो । जैविक आवश्यकता हो । र, यसको आवश्यकतालाई कसैले पनि नकार्न सक्तैन । तर मान्छेहरू जब कोहीला ई  यौनका विषयमा खुल्न थालेको पाउँछन् अनि फेरि फरक बन्न पुग्छ, उनीहरूको दृष्टिकोण । अब यौन न त प्राकृतिक कुरा नै हुन्छ न त जैविक आवश्यकता नै । मान्छेहरू यसला ई  सामाजिक संस्कार अनि मूल्य र मान्यतासित जोडेर हेरिदिन्छन् । अरू त अरू एक बलात्कृत नारीको विवशताको समेत खिल्ली उडाउन ...

प्रचण्ड, निशानी, र हामीहरू

' राती दश बजेको आलर्म सेट गर्नु, ठ्याक्कै टाइममा हस्तमैथुन गर्नुपर्छ । '  ब्यक्तिको नाम ट्याग गरेर उनले फेसबुकमा भित्तेलेखन सम्प्रेषण गर्ने गर्थे । उनको भित्तेलेखनमा अंकित ब्यक्ति उनका हितैषी मित्र हुन होइनन् त्यो मेरो सरोकारको कुरो रहेन् । किन्तु, धवलागिरिका पत्रिकाहरूमा स्तम्भकारको परिचय स्थापित गरिसकेका उनको स्तरको ब्यक्तिले फेसबुकमा यस्ता भित्तेलेखनहरू सम्प्रेषण गर्नु कत्तिको उचीत थियो भन्ने मेरो प्रश्न हो ।   पछिल्ला दिनहरूमा एउटा राम्रै चर्चा बटुल्न सफल अनलाइन पत्रिकाहरूमा प्रचण्ड लक्षित लेखहरू मार्फत स्थापित लेखकको परिचय बनाएका उनलाई माथि उल्लेखित उट्पट्याङ यौनजन्य खुराक फेसबुकमा पस्केका कारण केहि फेसबुके साहित्यकारहरूले यौन कविको उपनाम पनि भिरा ई दिए । र, उनी जबरजस्त यौन कविको छवि निर्माणको दिशामा अग्रसर हुन थाले । धन्य अनलाइन पत्रिकाले उनला ई  यौन कवि हुनबाट बचाए, र एउटा परिचय बनाइ दिए- दिल निशानी मगर । निशानीको लेखन शैली विशिष्ट छ । त्यो एकदम जबरजस्त छ । सुन्दर बान्की परेका वाक्य गठन र उस्तै वाचनप्रिय शब्दको छनौटमा उनको शिल्पमाथि डा. गोविन्द भट्टरा ई ...