Skip to main content

सिंहदरबार, एउटा जोगी र घण्टा

केहि बर्ष पहिले हाम्रो गाउँमा वैदिक सनातन धर्म उत्थानका लागि भनेर एकजना स्वामीको प्रार्दुभाव भो । समथर चौरको सानो सुर्का जसलाई ठाडो चौर भनिन्छ, तहाँ स्मावीमजीले आश्रम बसाले । केहि गाईहरू पालिए । सागपात लगाईए । केराका बोटहरू लगाइए । बेलौती पनि फलेकै छन् । उजाड सुर्को हरियाली भो ।

आक्कल झुक्कल आउने स्वामीले प्रवचन पनि दिन शुरू गरे । सुन्नलाई मान्छेहरू जम्मा हुन थाले । एकाध मान्छेहरू बैष्णव भएर त्यतै कुटीमा पनि बसे । केहि मान्छेहरू ठाडा टिका पहिरिएर बैष्णव बने । तीनलाई मन नपार्नेहरूले "ठाडटिके" को विशेषण पनि दिए ।

कृष्णतट देखि ७०० मिटरमाथिको उचाइमा रहेको मेरो गाउँमा मान्छेहरू दुईचीरामा विभक्त भए । एकथरी ती ठाडटिकेहरू जसले वैष्णव संस्कार शिरोधार्य गरे, ललाटमा ठाडो चम्किलो पहेंलो रंगको तिलक पहिरिनेहरू, र अर्काथरी तीनै तिलकधारीहरूलाई मन नपार्ने मान्छेहरू ।

ठाडटिकेहरू कस्ता भने, यी भिन्दै किसिमका । घर परिवारका अरू मान्छेहरूले पनि छोएको वा पकाएको नखाने, अत्यन्तै शुद्दता कायम गर्ने । त्यो शुद्दता कस्तो भने ठाडटिके संस्कारसहित भर्खर भर्खर गोबर ग्याँस प्लान्ट पनि गाउँ छिरेको त्यो बखत पाइखानाको पाइप गोबरग्यास प्लान्टमा मिलाइएको छ भने त्यो घरमा भनेको चिया पनि यिनीहरूका लागि वर्जित । कारण – त्यो गुहू ग्याँस ! गुहू फोहर कुरा र त्यसले उत्पादन गरेको ग्याँसमा पकाएको खाना अशुद्द !

विश्व आफूलाई आधुनिकीकरणको तिब्र रफ्तारमा अगाडि बढ्दै जाँदा, हाम्रा धर्मभीरूहरू हामीलाई आध्यात्मिक सत्संगको यो कुन चरणमा प्रवेश गराउँदै छन् जहाँ मानिसहरू अब अझ अरू संकिर्ण र ब्यक्तिकेन्द्रित बनाईदैछन् ? विश्वशान्तिको यो कस्तो अभ्यास हो ?

पोहोर साल एउटा यज्ञ पनि लगाइयो । पूर्व सेना प्रमुख कटुवालका प्रमुख आतिथ्यतामा आयोजित यज्ञबाट केहि लाख रकम पनि संकलन भो । केहि योजनाहरू बनाइए, ती अझै पानाहरूमै सिमीत छन् मूर्त भैसकेका छैनन् । ती कहिले मूर्तरूपमा आउँछन् स्वंय धर्मभिरूहरूलाई पनि त्यसको कुनै पत्तो छैन, बरू त्यही "पावन ठाडोचौर" बाट पश्चिमतिर भान्सामा अर्को महायज्ञ चलिरहेछ, अहिले । दुई अर्बको लगानीमा धार्मिक पर्यटन क्षेत्र बनाउने योजनाका साथ महायज्ञमा जुटेका छन् एक बाबा ।

केहि दिन पहिले धादिङका दुई चेपाङ बालिकाहरू गाडीको टायरको ट्युबमा जोखिमपूर्ण यात्रा गरी त्रिशुली तरेर पाठशाला जाँदै गरेको भिडियो देखेको थिएँ । र, त्यस्तै दारूणिक ब्यथाबीच जोखिमपूर्ण जिन्दगी बाँचिरहेका लाखौं बालबालिकाहरू, युवायुवतीहरू, बृद्दबृद्दाहरूका समाचार पढ्दा पढ्दा विरक्तिरहेका वखत, विरक्तिनुमा अझ अरू विषादपूर्ण परिस्थितका यस्ता समाचारहरू पढ्न विवश छु म जहाँ एक बाबाजीको प्रख्यातीको जिगमिषा पाल्ने एक जोगीजङ्गम पाँच हजार किलोको घण्टा र एक सय आठ फिटको कलश निर्माणको लहडपूर्ण काममा उद्दत हुन्छ, र सिंहदरबार सम्पूर्णरूपमा पञ्चकोट आश्रममा लमतरन्न पल्टिन्छ !

कठै मेरो देशको सरकार! कठै मेरो देशका नेतागण! मलाई अचम्म लाग्दछ, बाबाजीहरूप्रति । स्वामीहरूमा सवार यो कस्तो जिगिमषा हो ? आजको नेपाली समाजको आवश्यकता पाँच हजार किलाको घण्टाको हो ? वा, आध्यात्मिक सत्संगको ? सत्कर्मको ? इमान्दारीता र अनुशाससित संस्कार निर्माणमा स्वामीहरूको योगदान रहन सक्दैन !?

स्वघोषित पगरी गुथेर, धर्मको आडमा सम्पूर्ण राज्यश्रोतलाई कब्जामा लिई जोगीजङ्गमहरूले मानिसहरूलाई कस्तो धार्मीक पाठ सिकाउँदै छन् यो ?

संविधान निर्माणको प्रक्रिया झनझन अप्ठ्यारो दिशान्मुख हुँदै गर्दा, देशका प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरू, जिम्मेवार दलका प्रमुखको जिम्मेवारीता यहि हो ? कि, उनीहरू चार्टड हेलिकप्टरमा जोगीको कुटी पुगून । र, आम मानिसहरूलाई अझ अरू विश्वस्त बन्न प्रेरित गरून कि पाँचहजार किलोको घण्टा र एक सय आठ फिटको कलशले विश्व शान्ति प्राप्य हुन्छ !

ए, सरकार ! ए स्वनामधन्य बाबाहरू हो ! विश्वशान्तिको स्थापना मानिसहरूबीचको आत्मियताले ल्याउने हो । र त्यो आत्मियता तिमीहरूले स्पष्टसँग कोरेको विभेदपूर्ण, अन्यायी र जिबुल्ले पद्दतीमा सम्भव छैन । फोस्रा आडम्बरबाट बाहिर निक्ल ! तिम्रा ढोंगहरू बन्द गर ! मानिसहरूलाई पहिला मानिस बन्न प्रेरित गर ! सबभन्दा महत्वपूर्ण कुरो तिमी स्वंय पहिला आफू मान्छे बन । भगवान होईन ।

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

अनि रोशन भाइले टिपेछन् ६ बाल्टिन बेरी

गएको साल, हेर्दै कलिला देखिने दुई जना ठिटाहरू तिक्कुरिला रेल बिसौनीको कुनामा मस्त चुरोटको पफ लिदैं गरेका बेला, "भाइहरू नेपाली हो ?" भनेर मैले सोधेको थिएँ । मेरो प्रश्न भुँइमा झर्न नपाउँदै, आफूले तान्दै गरेको चुरोट आफ्नो साथीलाई दिदैँ, झन कलिलो देखिने ठिटोले भनेथ्यो, "हो दाई । कसरी पो ठम्याउनु भो ?"  दुई फरक मुहारको बनोट लिएका मानिसहरू सँगै बसेर एउटै चुरोट तान्दैछन् भने ती पक्कै नेपालीहरू हुनुपर्छ, त्यसमाथि तिमीहरू नेपाली मैं बातचित गर्दै थियौ नी त । मेरो जवाफ सुनेपछि त्यो ठिटोले कपाल कन्याउँदै भनेथ्यो, "हाउ दाजु पनि, सारै मजाको पो हुनुहुदोँ रहिछ !" मैले बात मार्न खोज्दा, निसंकोच बात मार्न खोज्ने ठिटो त पूर्वतिरको लिम्बु भाइ रहेछन् । अनि खासै बात मार्न नचाहने चाँहि रहिछन् - काठतिरका बाहुन भाइ ।  त्यो दिन ती भाइहरू हेलसिन्कीबाट सवा घण्टाको रेल यात्रामा पुगिने ठाउँबाट काम पाइने आशामा साथीलाई भेट्न आएका रहेछन् । आफूलाई भेट्न निम्ता दिएको साथीसँग भेट  नभएपछि  कामको खोजीमा हेलसिन्की झरेका उनीहरूलाई  आफू बस्ने ठाउँतिर फर्कने क्रममा मैले भेट्न पुगेको थिएँ । छोटो भ...

घर कहाँ हो दाजुको ?

अन्तिम पटक ह्वाट्स एपकलमा तेर्ह मिनेट कुराकानी भएको ठ्याक्कै तीन महिनापछि ह्वाट्स एपमा तिमीलाई मेरो पछिल्लो ब्लग पोष्टको लिंक साझा गरेथेँ, करिब तीन हप्तापछि आजै बुनेले मीठो टिप्पणीसहितको सन्देश प्रवाह गर्ने क्रममा अम्रिकाबाट सोधी पठायौ, "Dai, I have a question, where is home? Nepal or Finland?" सायदै बुने तिम्रो प्रश्न यत्तिमै मात्र सक्किन्थ्यो भनेपनि मैले सजिलै भनिदिन सक्थेँ होला जसरी हाम्रै म्याग्दीका लोकगायक खड्ग गर्बुजाले आफ्नो ' पिरती ' एल्बमको एक गीतमा सोध्दा प्रश्न, "घर कहाँ हो मायालु?" कति सजिलै जवाफ दिएथीन् गायिकाले, "हिमालको काखैमा ।" तर तिम्रो प्रश्नमा जवाफ मात्र दिएर पुग्थेन्, त्यसले अन्तःस्करणको भाव पनि जान्न चाहन्थ्यो किनकी त्यसमा तिमीले थपेर पठाएथ्यौ - "What is your feeling since you've lived so many years in Finland?" म फिनल्याण्ड टेकेको वर्षदिन पनि त पुगेको थिएन् जतिबेला सन् २०१३ को हिउँदमा फिनल्याण्डमा मलाई पहिलो कामका लागि भनसुन गर्दिनुभएका दाजु राजन सुवेदीले, तिम्रो जत्तिकै गम्भीर त होईन् तर सिधा प्रश्न गर्नु भएथ्...

मेरो एउटा साथी छ (हुनुहुन्छ)

 " नीराजन, मेरो बेस्ट फ्रेन्ड हो ।" जन्मेर २६ वर्ष बिताएको देश नेपालमा मलाई यस्तो भन्ने कोही थिएन् । तर यतै फिनल्याण्ड आइपुगेपछि,  मलाई यस्तो भन्ने एक जना भेट्टिएकी थिइन् ।  जोसँग बसेर एकै कप चिया वा कफि पिएकै थिइँन्, मैले । मनभरीका बह न मैले उनीसँग केहि पोखेकै थिएँ, न त उनले विशेष केही त्यस्त्तो साझा गरेकी थिइन् मसँग । तर मलाई चिन्ने र मसँग सम्पर्कमा रहेका धेरै साथीभाइसँग उनले सुनाउन बिर्सेकी रहिन्छिन् कि निराजन उनको बेस्ट फ्रेन्ड हो ।  यो पढ्दै गर्दा यहाँलाई लाग्ला, कि आफूलाई बेस्ट फ्रेन्ड बताउने साथीका सम्बन्धमा लेख्ता पनि यसले किन भूतकालको प्रयोग गर्यो ? प्रश्न स्वभाविकै हो तर मेरो जवाफ अलिकति अस्वभाविक लाग्न सक्ला यहाँलाई । कि मलाई बेस्ट फ्रेन्ड भन्ने उनको, खासमा म  फ्रेन्ड पनि थिइँन् । न उनी थिइन्, मेरो कुनै त्यस्तो विशेष मित्र । बस्, हाम्रो सामान्य चिनजान मात्र थियो । केहि मानिसहरू हुँदारहेछन्, जो सामान्य चिनजानलाई मित्रताको नाम दिदाँरहिछन्, उनले जस्तै । अनि कोही यस्ता पनि हुँदा रहिछन् कि जोसँग हामी विशेष सामिप्यतामा भएको ठानेका हुन्छौं, तर उनीहरूका ...

बोई, बार्ह वर्षमा खोलो किन फर्किएन् ?

हिजो भर्खर जस्तो लाग्छ, २७ औं वसन्तमा हिड्दै गरेको म विना कुनै योजना देश छाडेर परदेश हिडेको । आज १२ वर्ष नाघिसकेछ, परदेश भनिएको ठाम देशजस्तै अनि देश ठानिएको ठाम परदेशजस्तै भएको । मेरी बोइ भन्नुहुन्थ्यो, "बार्ह बर्षमा खोलो फर्किन्छ ।" बार्है बर्ष वितिसकेछन्, म मान्छे भएर होला सायद आफूले आएको बाटैबाटो घर फर्किन नसकेको ! बोइ नफर्किने गरी गएको पनि ५ वर्ष त नाघिसकेछ, सायद अझै हुनुहुन्थ्यो भने फोन गरेर म सोध्दो हुँ, - बोइ बार्ह वर्षमा खोलो कसरी फर्किन्छ ? सिकाइमाग्दो हुँ फर्किने सुत्र, शिरोपर गर्दो हुँ ती सुत्रहरू र लाग्दो हुँ ढोडेनीको पक्की पुल तरेर किनारै किनार तेर्सिएर घैयारासम्म अनि अलिकति माथि उक्लिएर हाम्रा जिजुको पालादेखिको हाम्रो स्थायी ठेगाना उही ढुंगेपाली टोलमा । छिर्दो हुँ आफ्नै मेहनतले बनाएको साढे दुई तले पक्की घरको दैलोभित्र ।           दिनहरू यस्ता पनि थिए, जहिले म कविताहरू लेख्ने गर्थेँ । मेरा कविताहरूमा देश छाड्नेहरूलाई स्वदेशमैं बस्नु भनेर आव्हान हुने गर्थे । अहिले म तीनै कविताहरूका पात्र बनेर आफैले बाँच्नु परेको परिस्थितीलाई पचाउने प्रयत्न गर्दै...

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...