Skip to main content

खोंच, अभिशप्त सोंच र एउटा मञ्च

मलार्इ समितिहरूमा संलग्न हुन उति चाख लाग्दैन । मलार्इ खादा पहिरिनु या पहिराउनुमा श्रेयस्कर पनि लाग्दैन । मलार्इ कथित विजयको अबीर लगाउनुमा अभिरूची छैन । आजसम्म मनोनित गरिएका पदहरू न मैले लिएकै छु न त्यसमा मैले त्यस्तो गहिरो रूची नै राखेको छु । तर केहि हप्ता पहिले सामाजिक संजालमा बाँडिएको एउटा सूचनाले मेरो ध्यान खिच्यो । ख्वै किन किन एक भेलाले गठन गर्ने भनिएको एक समितिमा सदस्य बनेर काम गर्न भित्रैदेखि मन उद्वेलित भएर आयो । एकदम मनदेखि । 

मैले जीवनका महत्वपूर्ण पाँच वर्षहरू बिताएको बेनीको फूलबारीमा अवस्थित जिल्लाकै एक मात्र आंगिक क्याम्पसमा एकदम अनुशासित र लगनशील बिधार्थी भएर बिताएका स्वर्णीम पलहरू मलार्इ अझै पनि उत्तिकै प्रिय लाग्दछन । त्यो क्याम्पसमा प्रवेशसँगै मैले आफूमा हुर्कदो युवाका तनावहरू र तीनलार्इ सामना गर्न सक्ने उर्जा विकासमा आफ्नो प्रतिभालार्इ तिखार्न सिकेको छु । म्याग्दी-कालीको खोंचमा सकुंचित मानवीय चेतनाहरूभन्दा अलिकति विस्फारीत सोंच र विचार लिएर युवाहरूलार्इ जीवन दर्शन सिकाइरहनुहुने आदरणीय अध्यापक/अध्यापिकाहरूसँगको सामिप्यतासँगै मैले आफ्नो बौद्दिकताको स्तरोन्नती भएको महशुस गरेको छु । मेरा लागि देशमै नाम चलेका उत्कृष्ट विश्वविधालयहरूभन्दा कम नलाग्ने उक्त सार्वजनिक क्याम्पसको शैक्षिक तथा अन्य स्तरोन्नतीका लागि, सदा सक्दो काम गर्ने  मेरो मनोकाङ्क्षा रहदै आएको छ । यसर्थ पनि आफूले एक लगनशील विधार्थीका रूपमा बिताएको स्वर्णीम पाँच वर्षको भारा तिर्ने उपयुक्त बखत यहि गठन हुने समितिमा संलग्न भएर गर्न सकिन्छ भन्ने बुझार्इका कारण पनि म पूर्व विधार्थीहरूको मञ्च भनिएको उक्त समितिमा समाविष्ट हुन चाहेको थिएँ । तर बिडम्बना अत्यन्तै उत्कट चाहना ब्यक्त गर्दा गर्दै पनि, सृजनशील कार्यक्रमहरूका सूची तयार पारेर दशौं मिनेटसम्म सम्बन्धित वरिष्ठतम ब्यक्तित्वहरूसँग भलाकुशारी गर्दा पनि कुराको सुनुवार्इ भएन । मलार्इ यसमा दुख भन्दा पनि खेद लागेको छ । 

मलार्इ लाग्दैन, यो पूर्व विधार्थीहरूको मञ्च भनिएको समितिले लाखौं, करोडौंको आर्थिक कारोबार गर्नका लागि नै गठन भएको हो, मलार्इ यो पनि लाग्दैन यो मञ्चले यसमा संलग्न पूर्व विधार्थीहरूलार्इ विभिन्न परियोजनाहरू मार्फत देश विदेश शयर गराउँनेछ । उसो भए, किन मजस्तै विदेशिएका (त्यो पनि उच्च शिक्षाका लागि) मात्र सदस्यका लागि मनोनित हुन चाहँदा चाहँदै पनि त्यस क्याम्पसका पूर्व विधार्थीहरूको मञ्चमा किन अटाउन सकेनौ‌ ? मेरो व्यक्तिगत प्रश्न हो - म समितिमा बसेर केहि लुट्दै थिएँ हो ? 

यदि भौतिक रुपमा उपस्थित जनाउन नसक्नेहरूलार्इ मञ्चमा समाविष्ट गर्ने अभिप्राय थिएन भने किन विश्वभर छरिएर रहेका पूर्व विधार्थीहरूको पहुँचमा पुग्न सक्ने माध्यम प्रयोग गरियो ? किन त्यहि क्याम्पस प्रांगणको १ किलोमिटरको परिधी (रेडियस) भित्र उपलब्ध हुने एउटा सिंगो मान्छे मात्र चाहिएको थियो भने भेला गठनको सूचना गाउँतिरबाट एउटा कटुवाललार्इ बोलाएर घोक हाल्न लगाइएन ? यस्तो गरिदिएको भए सायद बरू म जस्ताहरूको चित्त दुखार्इ हुने थिएन कि? सूचना प्रविधीको आजको युगमा, अझ सूचना प्रविधीको क्षेत्रमा उदाहरणीय जिल्ला मानिने हाम्रो म्याग्दीको त्यो पनि एउटा उच्च शिक्षा अध्ययन/अध्यापन हुने शैक्षिक संस्थाको पूर्व विधार्थीको मञ्च गठनमा विदेशमै बसेर पनि क्याम्पसको गुणस्तर वृद्दीका लागि टेवा पुर्याउन उत्कट चाहना राख्ने युवाहरूको चाहनाको कदर गर्नु यहाँहरूको वशको विषय बन्न सक्दैन भने यहाँहरूले कस्तो खालको नवीन शैलीको विकास गर्दै हुनुहुन्छ ? के म यसलार्इ बञ्चितीकरण या सिर्जनशील सोंचहरू माथि थोपरिएको निरंकुशता नभनूँ ?  मित्रहरू, मलार्इ समितिको पद चाहिएर यो रोइलो गरेको होर्इन मैले त एउटा आधिकारीकता मात्र खोजेको थिएँ, जसले गर्दा मलार्इ उपलब्ध हुने मञ्चहरू प्रयोग गरी आफूले अध्ययन गरेको शैक्षिक संस्थाको गुणस्तर वृद्दीमा नवीन र युगसुहाउँदो योगदानका लागि सहज बनाउने विचारहरू, स्रोतहरूको पहिचान र वितरणमा सहज हुन सकोस् । 
मलार्इ पत्रिकाहरूमा सदस्य मनोनित भएकोमा बधार्इ छपाउन यस्तो मनोकाङ्क्षा पलाएकै थिएन । मैले फेरि पनि आग्रह गर्न चाहे - मैले अनावश्यक अर्को एउटा विशेषण थपेर गमक्क फुली हिड्न त्यो मञ्चमा बस्न खोजेको थिइँन । र, मेरो विश्वास अझै अडिग छ - कि साँच्चिकै काम गर्ने नै हो भने मैले मञ्च खोजीरहनुमा पनि सायदै कुनै औचित्य छ । संकिर्णता र जडताबाट माथि उठ्न नसक्नुभएकोमा यहाँहरूलार्इ हार्दिक बधार्इका साथ अझ अरू धसिंदै म्याग्दी-कालीको खोंचभन्दा माथि उठ्न नसकेको अभिशप्त विचार भगवति मन्दिर मन्तिरको वगरमै रूमल्लिरहोस् भन्ने हार्दिक शुभकामना । 

Comments

लोकप्रिय पोष्टहरू

क्लोरिनको झोल, वैज्ञानिकहरू र मेरी बोइको मुड्की

मेरो बाल्यकाल लगभग बोईसँगै बित्यो । त्यो चकचक गर्ने समय भएकाले मेरो चकचकसँग बोईलाई बेलाबेलामा झिझो लाग्नु स्वभाविक नै थियो । त्यसैले मैले अति नै अटेर गरेपछि बोईले मलाई भन्नुहुन्थ्यो -  "अहिले गाडूँला मुड्की (मुड्कीले हान्छु) ।" तर अहँ कहिल्यै पनि एक झापड खानुपरेन । मुड्की नै खानु नपरेपछि मेरो चकचक थामिने कुरै थिएन, त्यसैले बोईले पनि मुड्की गाडूँला भन्न छाड्नुभएन अनि मैले चकचक गर्न । मेरी बोईले यस धरा छोडेको पनि यहि हिउँदमा बर्षदिन पुग्दैछ, तर बोईले भन्ने गरेको "अहिले गाडूँला मुड्की" मेरो मनमा गडिरहेको छ, अनि यसो सोच्छु, दुईचार पटक बोईले साँच्चिकै मुड्की गाड्नुभएको भए, मेरा चकचक उहिले पहिले नै खत्तम हुन्थे कि ?  तर खासमा चकचक भन्ने जिनिस त्यत्तिकै खत्तम भएर गैहाल्ने कुरो हैन रहेछ । न त यो उमेर बढ्दै गएपछि आफै घट्दै र पछि निस्तेज नै हुने रहेछ । यसले खासमा उमेर बढ्दै गएर केश पाक्दै गएपनि आफ्नो स्वरूपमा अलिकति फेरिदै तरह तरहका रूपमा प्रकट हुँदै पो जाँदो रहेछ कि ? भन्ने निचोडमा पुगेको छु । यस्तै केहि केश पाक्नै थालेका मान्छेहरूको चकचक कोरोनको त्रास बढ्दै गएपछि अलिकति भि...

नांगो नाच, यौनधन्दा र राजधानी

मैले मेरो देशका बारेमा गर्व गर्दा अब गौतम बुद्ध, सगरमाथा, एकसिंगे गैंडा, जैविक विविधताले भरिपूर्ण देश वा जिउँदी देवी कुमारीको नाम लिनुपर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन् । हामी अराजकता र उच्छृङ्खलताको सगरमाथा चढिसकेका छौं अब किन फोकटमा अरु अरु बहानामा नेपाली भएकोमा गर्व गर्नु ?! मैले यहाँ उल्लेख गर्न चाहेको सन्दर्भ मेरो पछिल्लो पटकको काठमाडौं भ्रमणको हो । यहाँले बुझिसक्नु भयो होला, काडमाडौं फगत हाम्रो देशको प्रशासनिक वा राजनैतिक राजधानी मात्र रहेन् । त्यो गुण्डाहरुको राजधानी हो, त्यो आन्दोलनकारीको राजधानी हो, हत्या, हिंसा र लुटपाटमा निमग्न अपराधीहरुको राजधानी हो । अनि राजधानी हो त्यो डान्स बारका नाममा नांगै नाच्ने तरुनी र उनीहरुका स्तन, नितम्ब वा हातको एक पटकको स्पर्शका लागि कामातुर बृद्ध सेठ र साहुहरुको पनि । मैले यसपटक यस्ता चार पाँच डान्सबारको भ्रमण गर्न पाएँ कि न जसको कुनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनमा विज्ञापन नै देखिन्छन् न त त्यहाँ हुने कर्तुतका बारेमा तिनै पत्रिका, रेडियो वा टेलिभिजनका हेडलाइनहरु लेखिन्छन वा वाचिन्छन् ! न त ती ठाउँहरुमा समाजमा शान्ति, अमनचयन र सुव्यवस्थाको ठेक्का पाएका ...

एउटा सग्लो रात(कथा)

आषाढको एक शुक्रबारको साँझ बिश्वविद्यालयबाट घरतिर फर्कने क्रममा अलि ढिला भो । घरसम्म पुग्नलाई माइक्रो, अनि नगर बस सबैको आवातजावत बन्द भैसेकेको थियो । हिडेर एक घण्टाको पैदल यात्रा गर्ने दुस्साहस मैले गरिनँ । त्यसकारण, ट्याक्सीको पखाईमा त्यसै उभिरहेको थिएँ । आडैमा एउटी युवती आई । मतिर पुलुक्क हेर्दै मुसुक्क मुस्कुराई । मैले पनि मुस्कुराएरै उसको आगमनको स्वागत गरेँ । सोधी – “दाई ट्याक्सी कुर्नुभएको ?” “हजुर ।” मैले जवाफ दिएँ । “म पनि ट्याक्सी वेट गरिराखेको हेर्नु न अहिलेसम्म एउटा भेटेको छैन ।” युवतीले दुखेसो पोखी । मैले प्रश्न गरेँ – “कहाँ जानुपर्ने ?” “धेरै टाढा त हैन, मुस्ताङचोकसम्म पुग्नुपर्ने थियो ।” जवाफमा उसले भनी ।  उसको मुखबाट मुस्ताङचोक फुत्कदाँसाथ ममा नजानिदो उत्साह बढेर आयो । भनेँ – “ए, हो र ? म पनि त मुस्ताङचोक नै जान लागेको नी !” “ला हो र ? उसो भए त मज्जा भो नी, हजुर अनि मेरो दुवैको फिप्टी प्रसेन्टेज पैसा सेभ हुने भो नी त । एक्लै जाँदा त ४०० लिन्छ । अब दुई सयमै पुगिने भईयो ।” उसले खुशी ब्यक्त गरी । मैले पनि समर्थन जनाएँ – “हो त ।” अनि यो पनि जान्न चाहेँ कि ऊ के गर्...

गेष्टहाउस, यौन ब्यवसाय र कानुन

फोटो गुगल बाट सर्च गरि राखिएको हो । मेरो ख्यालमा हाम्रो नेपाली समाजमा सबभन्दा बढि गलत ढंगले ब्याख्या गरिने विषय केहि छ त, त्यो यौन सम्बन्धि सन्दर्भ नै हुनुपर्छ । मानिसहरू यौनका विषयमा यति गम्भिर देखिन्छन् कि कोही व्यक्तिको कोही युवतीसँग उठबस बढ्न थाल्यो भने मान्छेहरू उनीहरूका विषयमा टिकाटिप्पणी गर्न एकदमै लालयित हुन्छन् । राम्रा/नराम्रा, जायज/नाजायत हरेक किसिमका टिप्पणीहरू हुन पुग्दछन् । अझ कुनै पनि व्यक्ति यौनका मामलामा कमजोर देखियो भने त झन उसको दीनदशा बिग्रयो भन्ने जाने हुन्छ । मानौं उसले यति ठूलो अपराध गरेको छ कि जिन्दगीभर उ क्षमायोग्य मान्छे हुनै  सक्तैन । भन्न त मान्छेहरू भन्छन्, यौन प्राकृतिक कुरा हो । जैविक आवश्यकता हो । र, यसको आवश्यकतालाई कसैले पनि नकार्न सक्तैन । तर मान्छेहरू जब कोहीला ई  यौनका विषयमा खुल्न थालेको पाउँछन् अनि फेरि फरक बन्न पुग्छ, उनीहरूको दृष्टिकोण । अब यौन न त प्राकृतिक कुरा नै हुन्छ न त जैविक आवश्यकता नै । मान्छेहरू यसला ई  सामाजिक संस्कार अनि मूल्य र मान्यतासित जोडेर हेरिदिन्छन् । अरू त अरू एक बलात्कृत नारीको विवशताको समेत खिल्ली उडाउन ...

प्रचण्ड, निशानी, र हामीहरू

' राती दश बजेको आलर्म सेट गर्नु, ठ्याक्कै टाइममा हस्तमैथुन गर्नुपर्छ । '  ब्यक्तिको नाम ट्याग गरेर उनले फेसबुकमा भित्तेलेखन सम्प्रेषण गर्ने गर्थे । उनको भित्तेलेखनमा अंकित ब्यक्ति उनका हितैषी मित्र हुन होइनन् त्यो मेरो सरोकारको कुरो रहेन् । किन्तु, धवलागिरिका पत्रिकाहरूमा स्तम्भकारको परिचय स्थापित गरिसकेका उनको स्तरको ब्यक्तिले फेसबुकमा यस्ता भित्तेलेखनहरू सम्प्रेषण गर्नु कत्तिको उचीत थियो भन्ने मेरो प्रश्न हो ।   पछिल्ला दिनहरूमा एउटा राम्रै चर्चा बटुल्न सफल अनलाइन पत्रिकाहरूमा प्रचण्ड लक्षित लेखहरू मार्फत स्थापित लेखकको परिचय बनाएका उनलाई माथि उल्लेखित उट्पट्याङ यौनजन्य खुराक फेसबुकमा पस्केका कारण केहि फेसबुके साहित्यकारहरूले यौन कविको उपनाम पनि भिरा ई दिए । र, उनी जबरजस्त यौन कविको छवि निर्माणको दिशामा अग्रसर हुन थाले । धन्य अनलाइन पत्रिकाले उनला ई  यौन कवि हुनबाट बचाए, र एउटा परिचय बनाइ दिए- दिल निशानी मगर । निशानीको लेखन शैली विशिष्ट छ । त्यो एकदम जबरजस्त छ । सुन्दर बान्की परेका वाक्य गठन र उस्तै वाचनप्रिय शब्दको छनौटमा उनको शिल्पमाथि डा. गोविन्द भट्टरा ई ...